کیفوز ، یا همان قوز کمر به خمیدگی شدید در ستون فقرات گفته می‌شود. قسمت بالایی کمر به صورت طبیعی دارای یک خمیدگی جزئی می‌باشد که به شما کمک می‌کند تا وزن سر خود را تحمل کنید و فشار یا ضربه های مختلف در این ناحیه را جذب کنید. اما قوز کمر هنگامی رخ می‌دهد که این انحنای طبیعی بسیار برجسته تر از حد معمول باشد و باعث ایجاد یک حالت قوز مانند در پشت شما شود. قوز کمر فقط باعث ایجاد حالت قوز مانند در کمر نمی‌شود، بلکه می‌تواند منجر به ایجاد یک فشار دردناک و شدید بر ستون فقرات شما شود. انواع مختلفی از کیفوز وجود دارد ، که اغلب بر گروه‌های سنی مختلف تأثیر می‌گذارد.
دلایل ایجاد و بروز قوز کمر چیست؟
قوز کمر می‌تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال ، می‌توان از انواع خاصی از قوز کمر- مانند کیفوز خلفی ، که غالباً ناشی از وضعیت بد بدنی در هنگام ایستادن یا کار و یا ایجاد خمیدگی در کمر است – جلوگیری کرد. سایر علت های احتمالی ایجاد این بیماری می‌تواند شامل: پیری ، اسکولیوزیس (scoliosis) ، بیماری شویرمن (Scheuermann’s disease) ، پوکی استخوان ، آرتروز ، آسیب نخاعی یا لغزش دیسک های بین مهره ای در کمر شما باشد. عوامل ایجاد کننده دیگری که شیوع کمتری دارند عبارت‌اند از: عفونت نخاعی ، تومورها ،خم شدگی نخاع (spina bifida) ، بیماری بافت همبند ، پولیو یا فلج اطفال، بیماری پاگت (Paget disease) یا دیستروفی عضلانی.
علائم و نشانه‌ها
بارزترین علامت قوز کمر که اکثر بیماران متوجه آن می‌شوند ، ظاهر گرد مانند کمر است.
- ممکن است شما فوراً تغییری در وضعیت کمر خود تشخیص ندهید ، زیرا در بیشتر موارد ، این تغییرات به تدریج انجام می‌شود.
- بیشتر اوقات ، دوستان و خانواده فرد هستند که ممکن است قبل از تشخیص خود فرد، متوجه این تغییرات شوند.
سایر نشانه های ظریف می‌تواند شامل تغییراتی در نحوه اندازه شدن پیراهن شما باشد ، در برخی موارد احساس می‌کنید که ایستادن یا نشستن مستقیم نیاز به تلاش بیشتری دارد و با پیاده روی و سایر فعالیت‌ها احساس خستگی بیشتری می‌کنید.اگر متوجه افزایش ناگهانی انحنای کمر شدید ، با پزشک خود تماس بگیرید. تغییر ناگهانی انحنای ستون فقرات می‌تواند با سایر بیماری‌ها و مشکلات جسمانی همراه باشد.
عوارض عدم درمان قوز کمر
اگر میزان قوز کمر شما بسیار جزئی می‌باشد، ممکن است به هیچ وجه نیازی به درمان نداشته باشید. اما اگر علائمی مثل درد ، مشکلات تنفسی یا خستگی را تجربه کرده‌اید ، ممکن است استفاده از روش‌های درمانی غیرقابل اجتناب باشد.
از آنجا که بخش اعظم حرکت شما به سلامت ستون فقرات شما بستگی دارد ، ضروری است که هرگونه مشکلات مربوط به ستون فقرات را در هنگام بروز آن‌ها درمان کنید. این کار می‌تواند به کاهش خطر عوارض جدی تر (از جمله کمردرد و آرتروز) کمک کند.
قوز کمر در صورت عدم درمان می‌تواند باعث مشکلات زیر شود:
- ایجاد مشکل در انجام کارهای عادی مانند استحمام ، پا شدن از صندلی ، خم شدن یا راه رفتن
- انعطاف پذیری و قدرت عضلات تنه کاهش می‌یابد
- تغییرات مرتبط به تعادل بدن که منجر به تغییر مرکز ثقل بدن و افزایش صرف انرژی برای انجام کارهای عادی و روزانه می‌شود
- تغییرات تعادلی به دلیل تغییر در مرکز ثقل بدن که می‌تواند خطر افتادن و صدمات ناشی از آن را افزایش دهد
- درد در قسمت فوقانی کمر
- شکستگی‌های مربوط به ستون فقرات با پیشرفت بیماری
اگر کیفوز پیشرفته دارید ، ممکن است این علامت‌ها را نیز تجربه کنید:
- ایجاد مشکل در تنفس اگرچه سابقه بیماری ریه یا قلبی را ندارید
- کاهش فاصله بین پایین‌ترین دنده‌ها و استخوان لگن شما. در این حالت ، آزمایش‌ها مرتبط با عملکرد ریه اندازه‌گیری می‌شود تا مشخص شود که آیا کیفوز پیشرفته تنفس شما را محدود می‌کند یا خیر
این بیماری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
قوز کمر در ابتدا به وسیله معاینه چشمی از کمر شما ارزیابی می‌شود. انحنای ستون فقرات شما ممکن است با استفاده از یک خط کش انعطاف پذیر یا اشعه X اندازه گیری شود. اگر از اشعه ایکس استفاده شود ، رادیولوژیست زاویه ستون فقرات را روی اشعه X اندازه گیری می‌کند. اگر این انحنا بیش از ۴۰ درجه اندازه گیری شود، کیفوز پیشرفته تشخیص داده می‌شود.
بعضی اوقات تغییرات ستون فقرات به دلیل شکستگی‌های ناشی از نازک شدن استخوان‌ها یا وضعیتی به نام پوکی استخوان ایجاد می‌شود. البته تغییرات ستون فقرات نیز می‌تواند منجر به بیماری تحلیلی دیسک کمر یا آرتروز شود.
این مشکلات معمولاً با پیری همراه است. سایر مشکلاتی که با پیری همراه نیستند نیز می‌توانند باعث تغییر ناگهانی وضعیت بدن شوند. با این حال ، مشکلاتی مانند تومور ، عفونت یا تغییرات عصبی بسیار نادر هستند. پزشک شما ممکن است آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه X یا MRI از ستون فقرات را تجویز کند تا مشخص کند که آیا شما هر یک از این موارد کمتر متداول در وضعیت کلی بدن سما تأثیر دارد یا خیر.
اگر شما به کیفوز پیشرفته مبتلا هستید ، ممکن است با وجود اینکه سابقه ابتلا به بیماری های ریوی یا قلبی را ندارید ، در تنفس خود دچار مشکل شوید. همچنین ممکن است متوجه شوید که بین پایین ترین دنده ها و استخوان های لگن شما فاصله کمی وجود دارد. در این حالت ، آزمایشات عملکرد ریوی ممکن است برای اندازه گیری اینکه آیا قوز کمر تنفس شما را محدود می‌کند ، تجویز شود.
راه‌های درمان قوز کمر
پزشک ستون فقرات و عکس‌های اشعه X شما را معاینه می‌کند تا بهترین روش برای انجام عمل را مشخص کند. درمان بسته به نوع کیفوز متفاوت است.
اگر شما دچار کیفوز وضعی یا قوز کمر وضعیتی هستید ، ممکن است فیزیوتراپی برای بهبود شرایط شما کافی باشد. اگر به قوز کمر مادرزادی یا بیماری شویرمن مبتلا هستید ، گزینه های درمانی زیر را در نظر بگیرید:
مراقبت
برای بررسی اینکه امکان ابتلا به قوز کمر پیشرفته در شما وجود دارد یا خیر، به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید. در بعضی موارد ممکن است نیازی به درمان نباشد.
از بریس کمری استفاده کنید
گاهی اوقات ، ممکن است پزشک توصیه کند تا زمانی که رشد سما متوقف نشده، از بریس قوز کمر استفاده کنید. بریس نمی‌تواند انحنای کمر شما را بهبود بخشد ، اما گاهی اوقات می‌تواند جلوی وخیم تر شدن آن را بگیرد.
انجام فیزیوتراپی چگونه می‌تواند در درمان قوز کمر کمک کند
فیزیوتراپی برای تقویت ستون فقرات و عضلات کمر برای پشتیبانی بهتر از ستون فقرات کمک کند. فیزیوتراپی می‌تواند به ترمیم تغییرات وضعیتی و محدودیت های عملکردی مرتبط با قوز کمر کمک کند.
پزشک معاینات خود را با بررسی تاریخچه پزشکی گذشته و حال شما و همچنین داروهایی که به طور معمول مصرف می‌کنید ، شروع می‌کند. اگر شما هر یک از موارد زیر را در شرح حال خود به پزشک گزارش دهید، می‌تواند به بیماری قوز کمر مشکوک باشد:
- تغییر ناگهانی در وضعیت بدن
- درد شدید یا
- تغییرات قابل توجه در عملکرد بدنی شما
وقتی یک بیماری جدی تر رد شود ، پزشک آزمایش های ویژه‌ای را برای ارزیابی وضعیت منحصر به فرد شما انجام می‌دهد. پزشک با مشاهده ، اندازه گیری و ثبت علائم زیر در شما این بررسی را شروع می‌کند
- تراز وضعیت بدنی شما
- استحکام و قدرت تنه
- دامنه حرکت و
- انعطاف پذیری در حرکت
اگر در راه رفتن یا حفظ تعادل و انجام کارهای خود دچار مشکل می‌شوید، پزشک حرکات شما را مشاهده می‌کند و آزمایش هایی را برای تعیین سطح دشواری انجام این حرکات انجام می‌دهد، و اینکه آیا شما تا چه میزان خطر افتادن را دارا هستید.
پزشک برای رفع نیازها و اهداف خاص شما برنامه درمانی را طراحی می‌کند. درمان فیزیوتراپی شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آموزش تراز کردن وضعیت بدنی، کشش و تمرینات تقویت برای کاهش انحنای ستون فقرات ، کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت بیماری می‌شود. پیروی از برنامه های تجویز شده در کلینیک و همچنین در خانه برای موفقیت این تمرینات ضروری است. بیشتر اوقات ، تغییر در نحوه نشستن ، ایستادن و انجام فعالیت‌های روزانه بیش‌ترین تأثیر را در کاهش یا کند شدن پیشرفت قوز کمر دارد.
- تمرینات تعادلی و تمرین پیاده روی (راه رفتن) برای افزایش تحمل فعالیت و بهبود ایمنی با کاهش خطر افتادن در اثر عدم حفظ تعادل را مفید است. آموزش کارهایی که به بهبود فعالیت‌های روزمره شما و سهولت در عملکرد بدنی شما کمک می‌کند. فیزیوتراپیست شما می‌تواند به شما یاد دهد که چگونه با خیال راحت از داخل و خارج از رختخواب ، داخل و خارج از وان ، یا حتی از روی صندلی بلند شوید و چگونگی خم شدن و راه رفتن را با سهولت بیشتری انجام دهید.
- ورزش‌های هوازی با افزایش ظرفیت ریه به بهبود تحمل فعالیت بدنی کمک می‌کند.
- روش درمانی میوفاشیال و بافت نرم (تکنیک های ماساژ دستی) و در بعضی موارد متحرک سازی مفاصل (حرکات ملایم که توسط فیزیوتراپیست شما هدایت می‌شود) برای بهبود انعطاف پذیری ستون فقرات کمک کننده هستند.
- بریس های تخصصی یا باند های درمانی برای کاهش زاویه انحنای کمر اثر گذار هستند.
- روش‌های مدیریت درد مانند گرما درمانی ، سرما درمانی ، فیزیوتراپی با فرکانس رادیویی ایندیبا (radio-frequency Indiba physiotherapy,) و یا تحریک الکتریکی مانند تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS). پزشک انتخاب خواهد کرد که کدام روش برای شما مفیدتر است – و به کاهش نیاز به داروهای ضد درد مانند مواد افیونی کمک می‌کند.
به یاد داشته باشید ، همه موارد قوز کمر شبیه به هم نیستند. متخصص فیزیوتراپی بر اساس شرایط خاص شما بهترین گزینه های درمانی را برای شما انتخاب می‌کند.
جراحی
این امر معمولاً ضروری نیست ، مگر در موارد بسیار شدید. ارتوپد شما نیازهای ستون فقرات شما را به بهترین وجه می‌داند. جراحی ممکن است در شرایط زیر توصیه شود:
- کمردرد یا گردن درد پیش‌رونده یا مداوم
- پیشرفت و افزایش انحنای کمر
- ظاهر زیباتر
- سیاتیک
- پاراپلژیا (Paraplegia )
- تنگی کانال نخاعی
عمل جراحی اصلی یک نوع عمل اصلاحی برای ناهنجاری های موجود است. به عنوان مثال اصلاح اسکولیوزیس ، رفع فشار ، ابزار بندی ستون فقرات و فیوژن و خارج کردن ستون فقرات از حالت انحنا دار.
برای جلوگیری و پیش گیری از قوز کمر چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
متأسفانه ، کیفوز یا قوز کمر به طور فزاینده ای بیماری شایعی است. هرچه مردم بی تحرک تر می‌شوند، و مشاغل آن‌ها به جای اینکه یک کار فیزیکی باشد یک کار نشسته و بی تحرک در پشت میز است، و میزان پوکی استخوان در زنان و مردان رو به افزایش است، همه این موارد باعث می‌شود تا قوز کمر شیوع بیشتری نسبت به گذشته در جوامع امروزی داشته باشد. قوز کمر ناشی از افزایش سن اغلب به دلیل پوکی استخوان رخ می‌دهد. از آنجایی که ستون فقرات و ماهیچه هایی که کمر را پشتیبانی می‌کنند ضعیف تر می‌شوند، مهره‌های پشت نیز نسبت به شکستگی‌های فشاری بسیار آسیب پذیر تر هستند که می‌توانند استخوان را به سمت ستون فقرات بکشند و به مرور زمان باعث شوند که ستون فقرات حالت انحنا دار یا قوز مانندی را ایجاد کند.
یکی از راه های مفید برای پیشگیری از قوز کمر، قوی نگه داشتن استخوان ها در بدن است. قوی نگه داشتن استخوان‌های شما با دنبال کردن برخی از این پیشنهادات ساده شروع می‌شود:
به میزان کافی پروتئین مصرف کنید
پروتئین نه تنها برای عملکرد عضلات ضروری است، به بهبود سلامت ماهیچه‌ها نیز کمک می‌کند ، که می‌تواند به طور غیر مستقیم قدرت استخوانی شما را بهبود بخشد. در حالی که برخی از مربی های ورزشی نسبت به سایرین روی رشد ماهیچه ها تمرکز دارند ، همه افراد دارای ماهیچه هایی هستند که برای حمایت از استخوان و عملکردهای روزمره خود باید سالم بمانند.
تمرینات قدرتی انجام دهید
یکی از بهترین راه های افزایش استحکام استخوان ها ، بلند کردن وزنه ها است. انجام تمریناتی که از طریق ستون فقرات نیرو می گیرند واقعاً می‌تواند کمک کند. این نوع تمرین ها شامل وزنه برداری ، اسکوات جلویی و پرس های بالای سر است. همچنین تقویت کمر و عضلات کمری کمک می‌کند تا عضلات کمر در تعادلی بهتری قرار بگیرند. تمریناتی که به تقویت کمر و پشت کمک می‌کند شامل حرکات قایقرانی است. در هر تمرینی که انجام می‌دهید حتماً از وزنه یا مقاومتی استفاده کنید که برای شما و شرایط بدنی شما مناسب است.
سعی کنید از خم شدن ستون فقرات بپرهیزید
اگر شما به پوکی استخوان مبتلا شده‌اید ، خوب است که از فعالیت‌هایی که باعث خم شدن ستون فقرات شما می‌شود جلوگیری کنید و یا انجام این حرکات را کاهش دهید زیرا این فعالیت‌ها می‌تواند فشار زیادی را به مهره‌ها یا دیسک های شما وارد کند. قوز کردن فعالیتی است که می‌تواند باعث خم شدن ستون فقرات شود. بهترین حالت را برای قرار دادن بدن خود در وضعیت خوب در نظر بگیرید. آموزش بدن و مغز شما برای شناخت وضعیت بدن در طول روز و بهبود آن ، در طولانی مدت بازده بزرگی را به همراه خواهد داشت.
سیگار نکشید
استعمال دخانیات می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد زیرا این امر می‌تواند در کلسیم و ویتامین D شما اختلال ایجاد کند. سیگار کشیدن همچنین می‌تواند خطر شکستگی ستون فقرات را افزایش دهد.
تراکم استخوان خود را اندازه گیری کنید
قبل از تقویت استخوان های خود ، مهم است که بدانید آن‌ها در چه شرایطی قرار دارند. اسکنرهای غیر تهاجمی مانند DXA و QCT امروزه استانداردهای اندازه گیری چگالی مواد معدنی استخوان هستند. با پزشک خود صحبت کنید تا بفهمید چه نوع آزمایشی برای شما مناسب تر است.
نسخه های تجویز شده را دوباره بررسی کنید
برخی از داروها می‌توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند. از پزشک خود بپرسید که آیا نسخه های فعلی شما ممکن است بر سلامت استخوان و ستون فقرات شما تأثیر بگذارد یا خیر.
میزان کلسیم و ویتامین D خود را بررسی کنید
این مواد مغذی به تقویت استخوان‌های سالم و استحکام آن‌ها کمک می‌کنند. اگر به اندازه کافی از آن‌ها در رژیم غذایی خود استفاده نمی‌کنید ، پزشک می‌تواند در ایجاد برنامه ای برای افزایش سطوح این مواد از طریق مکمل‌های غذایی یا مکمل‌های دارویی به شما کمک کند.
