تشخیص و درمان برجستگی قفسه سینه (سینه کبوتری) بدون جراحی

برجستگی قفسه سینه (پکتوس کاریناتوم، سینه کبوتری یا سینه کفتری) بدشکلی‌ای در ناحیه قفسه سینه است که در اثر آن غضروف دنده و استخوان جناغ سینه (استرنوم) برآمده می‌شود. موارد خفیف نیازی به درمان ندارد، اما موارد متوسط تا شدید را می‌توان با موفقیت با بریس درمان کرد.

بدشکلی سینه کبوتری چیست؟

منظور از بدشکلی سینه کبوتری برجستگی و بیرون زدن دیواره قفسه سینه است که غالباً نامتقارن است و یک سمت قفسه سینه بیشتر از سمت دیگر درگیر است. به علاوه برجستگی قفسه سینه گاهی فقط در یک سمت بروز می‌یابد و سمت دیگر فرورفته است و اصطلاحاً عارضه پکتوس اکس کاواتوم یا سینه قیفی شکل (فرورفتگی قفسه سینه) وجود دارد.

انواع برجستگی قفسه سینه

برجستگی قفسه سینه دو نوع اصلی دارد:

• برجستگی کندروگلادیولار یا سینه کفتری که تقریباً نزدیک به 95 درصد از بیماران دچار برجستگی قفسه سینه از این نوع از پکتوس کاریناتوم رنج می‌برند.
• برجستگی کندرومانوبریال گونه نادری است که درمان آن نیز پیچیده‌تر است.

علت‌ها و دلایل

دلیل دقیق بدشکلی برجستگی قفسه سینه مشخص نیست. این عارضه پی‌آمد رشد غیرطبیعی استخوان‌ها و غضروف است، اما دلیل این رشد غیرطبیعی هنوز تعیین نشده است. این بدشکلی ارثی است و در بیش از 25 درصد موارد یکی از اعضاء خانواده نیز دچار ناهنجاری برآمدگی قفسه سینه است.

علائم و نشانه‌ها

اگرچه بسیاری از کودکان مبتلا به سینه کبوتری علائم دیگری را به جز نگرانی در مورد ظاهر ناخوشایند این بدشکلی تجربه نمی‌کنند، برخی با علائم زیر مواجه می‌شوند:

• دشواری در تنفس هنگام ورزش کردن یا دیگر فعالیت‌ها
• عفونت‌های مکرر تنفسی
• آسم

زمان مشخص شدن برجستگی قفسه سینه

برآمدگی قفسه سینه گاهی در نوزادان و خردسالان قابل مشاهده است. اکثر موارد این بدشکلی تا سن 11 یا 12 سالگی مشخص نمی‌شود. در هر حال سینه کبوتری به ندرت پس از 12 سالگی بروز می‌یابد.

عارضه‌های مرتبط با برجستگی قفسه سینه

برجستگی قفسه سینه غالباً با ناهنجاری‌های عضلانی یا اسکلتی، به ویژه اسکولیوز (انحراف جانبی ستون فقرات یا کژپشتی) مرتبط است. بعضی سندرم‌های عضلانی ـ اسکلتی نادر نیز همزمان با بین عارضه وجود دارد. برآمدگی قفسه سینه در صورت وجود در دوران نوزادی در موارد انگشت شمار با به هم پیوستن زودهنگام بخش‌های استخوان قفسه سینه، جناغ سینه کوتاه و عریض و ناراحتی قلبی مادرزادی توام است.

تشخیص

پزشک برای تشخیص بدشکلی برجستگی قفسه سینه از یکی از روش‌های زیر بهره می‌گیرد:

• اسکن سه بعدی: استفاده از اسکن سه بعدی بهترین روش معاینه بیماران دچار برآمدگی قفسه سینه است. بیمار در این روش تشخیصی روی سطحی چرخان می‌ایستد و در حین حرکت عکس‌های متعددی از بخش‌های مختلف بدن گرفته می‌شود. سپس تصاویر با نرم افزار آنالیز می‌شود تا بدشکلی و شدت آن تشخیص داده شود.
• نوار قلب (الکتروکاردیوگرام یا ECG یا EKG): فعالیت الکتریکی قلب در این روش ثبت می‌شود تا وجود ضربان‌های غیرطبیعی و فشار عضلانی روی قلب مشخص شود.
• اکوکاردیوگرام (اکوی قلبی): ساختار و عملکرد قلب با استفاده از امواج صوتی ثبت شده روی حسگر الکترونیک ارزیابی می‌شود. در این روش تصویر متحرکی از قلب و دریچه‌های آن به دست می‌آید.

درمان سینه کبوتری

بریس اورتن

در مرکز جامع توانبخشی امید، برای اصلاح برجستگی قفسه سینه بیماران، از روش بریس استفاده می‌شود. بریس یک وسیله خاص است که شبیه به بریس ارتودنسی عمل می‌کند و با استفاده از فشار ملایم و مداوم بر روی استخوان قفسه سینه، آن را به موقعیت صحیح هدایت می‌کند. در مرکز جامع توانبخشی امید، این بریس‌ها با استفاده از اسکن سه بعدی، با دقت و هماهنگی با شکل عارضه، تهیه می‌شوند. به عبارت دیگر، با استفاده از نرم‌افزار آنالیز، تصاویر سه بعدی اسکن می‌شوند تا یک نمونه مجازی از بریس (مشابه تصویری که در زیر آمده است) ایجاد شود. سپس در مرحله بعد، نمونه به دست آمده به دستگاه تراش داده می‌شود تا بریس دقیق‌ترین و مناسب‌ترین را تولید کند.

بریس فشاری روی غضروف و استخوان قفسه سینه اعمال می‌کند تا به تدریج دیواره قفسه سینه تغییر شکل دهد. در مرکز جامع توانبخشی امید، با استفاده از اسکن دوره‌ای، به روند درمان و پیشرفت به دست آمده نظارت می‌شود.

 بریس فشرده کننده دینامیک

با استفاده از این بریس، کودکان به راحتی درمان خود را ادامه می‌دهند و برخلاف بریس‌های قدیمی، به پوست آسیب نمی‌رساند. به همین دلیل، بیماران کوچک و با تمایل به بهانه‌گیری، تمایل بیشتری به ادامه درمان پیدا می‌کنند.

بریس دینامیک فشرده‌کننده، با میزان دقیقی از فشار، به تغییر شکل قفسه سینه کمک می‌کند، بدون آسیب رساندن به پوست یا ایجاد ناراحتی شدید در کودک. دستگاه فشار اعمالی توسط بریس را بر اساس واحد “پوند بر اینچ مربع” (psi) اندازه‌گیری می‌کند، و فشار در معاینات ماهانه هماهنگ با بهبود تدریجی شکل قفسه سینه تغییر می‌کند.

بنابراین، بریس دینامیک برای بیمارانی که نیاز به فشاری بیشتر از 7.5 پوند بر اینچ مربع دارند، مناسب نیست.

ورزش و حرکت‌های اصلاحی

برجستگی قفسه سینه را در مراحل اولیه می‌توان با ورزش درمانی اصلاح کرد. در ادامه حرکت‌های مفید برای درمان این بدشکلی معرفی می‌شود. اما به خاطر داشته باشید که هدف از ارائه تصاویر زیر صرفاً افزایش آگاهی است و برنامه ورزشی مناسب باید توسط متخصص فیزیوتراپی تهیه شود.

• وزنه زدن در حالت نیمه درازکش و حرکت پک فلای

• تمرین‌های مخصوص عضله‌های شکم و عضله مورب خارجی

• وزنه زدن روی توپ سوئیسی

• دراز نشست