تورم و التهاب در زانو منجر به کاهش تحرک، درد و سایر علائم می‌شود. خوشبختانه، چند تکنیک می‌تواند به سرعت تورم را کاهش دهد. تورم زانو ممکن است ناشی از استفاده بیش از حد، آسیب یا آرتروز باشد. ممکن است فرد بتواند تورم را با درمان‌های خانگی کاهش دهد، اما در برخی موارد، درمان حرفه‌ای ضروری است. در این مقاله برخی از شایع‌ترین علل تورم زانو و راهکارهای مختلف کاهش سریع آن شرح داده شده است.
علت التهاب مفصل زانو چیست؟
تورم و التهاب زانو ممکن است علل متعددی داشته باشد. از جمله موارد زیر:
آسیب
هر یک از موارد زیر ممکن است منجر به تورم زانو شود:
- رگ به رگ شدن: رگ به رگ شدگی شامل یک رباط کشیده یا پاره است. رباط‌ها نوارهایی از بافت فیبری هستند که استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند. رگ به رگ شدگی زانو ممکن است در اثر ضربه شدید یا پیچ خوردگی زانو ایجاد شود.
- کشیدگی: کشیدگی شامل یک عضله یا تاندون کشیده یا پاره شده است. تاندون‌ها نوارهایی از بافت فیبری هستند که ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. کشیدگی زانو ممکن است به دنبال حرکت ناگهانی یا چرخش زانو ایجاد شود.
- غضروف پاره شده: مینیسک‌ها یک جفت غضروف هلالی شکل هستند که در داخل هر مفصل زانو قرار می‌گیرند. آنها به جلوگیری از اصطکاک بین استخوان‌های تشکیل دهنده زانو کمک می‌کنند. چرخش ناگهانی زانو می‌تواند منجر به پارگی مینیسک شود.
- تاندونیت: تاندونیت شامل التهاب تاندون است. تاندونیت زانو می‌تواند به دلیل استفاده بیش از حد از مفصل زانو، معمولاً در اثر فعالیت‌هایی مانند دویدن، پریدن و دوچرخه‌سواری باشد.
بورسیت کشکک زانو
بورس‌ها کیسه‌های پر از مایع هستند که به کاهش اصطکاک در مفصل کمک می کنند. آنها می‌توانند ملتهب شوند و مایع اضافی تولید کنند که منجر به تورم مفصل می‌شود. بورسیت کشکک زانو ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- فشار مداوم در قسمت جلوی زانو، که احتمالاً ناشی از زانو زدن مکرر است.
- آسیب به جلوی زانو
- عفونت بورس
- تورم سریع جلوی زانو
- قرمزی یا گرمی اطراف زانو
- دردی که معمولاً در حین یا بعد از فعالیت ایجاد می‌شود.
آرتروز
آرتروز باعث التهاب یک یا چند مفصل می‌شود. بیش از 100 نوع آرتروز وجود دارد. دو موردی که معمولاً زانوها را تحت تأثیر قرار می‌دهند، آرتروز و آرتریت روماتوئید هستند.
استئوآرتریت
استئوآرتریت یک عارضه دژنراتیو است، باعث می‌شود غضروف مفصل به تدریج فرسوده شود. آرتروز در زانو، می‌تواند باعث تحلیل رفتن غضروف‌هایی شود که انتهای استخوان‌های تشکیل‌دهنده مفصل زانو را می‌پوشاند. با گذشت زمان، این امر باعث ساییده شدن استخوان‌ها به هم می‌شود.
ممکن است برخی افراد موارد زیر را تجربه کنند:
- درد و سفتی مفاصل
- دامنه حرکتی محدود در مفصل
- کلیک یا ترک خوردن در هنگام خم شدن یا باز کردن مفصل
- تورم در اطراف مفصل
- ضعف عضلات اطراف مفصل
- بی‌ثباتی مفصل زانو
- ایجاد توده‌هایی به نام خار استخوانی
استئوآرتریت در افراد بالای 50 سال شایع‌تر است و بیشتر در زنان رخ می‌دهد.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی مزمن است که در طول آن، سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم، از جمله غضروف و استخوان، حمله می‌کند. در صورتی که آرتریت روماتوئید در زانو رخ دهد، می‌تواند منجر به تورم غشا‌ی سینوویال (غشا‌ی مفصلی که مفصل را پوشش می‌دهد) شود. این تورم ممکن است باعث درد، تورم قابل مشاهده و کاهش دامنه حرکتی در زانو گردد.
آرتروز ناشی از عفونت
عفونت می‌تواند در مایع یا بافت مفاصل رخ دهد. ممکن است پزشک این عارضه را به آرتریت سپتیک ربط دهد. این یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به جراحی فوری دارد. این عفونت ممکن است ویروسی، قارچی یا باکتریایی باشد، اما شایع ترین عامل استافیلوکوکوس اورئوس است، که نوعی باکتری می‌باشد. پاتوژن عفونی ممکن است از طریق زخم وارد مفصل زانو شود یا عفونت از قسمت دیگری از بدن پخش شود.
عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلا به آرتریت سپتیک را افزایش دهند:
- سن بالاتر
- آرتروز
- روماتیسم مفصلی
- دیابت
- اختلالات ریه یا کبد
- اچ آی وی
- اختلال مصرف الکل
- مصرف داخل وریدی مواد مخدر
- سیستم ایمنی سرکوب شده
- عفونت سیستمیک انتقال یافته از خون
همچنین، فردی که در گذشته مبتلا به آرتریت سپتیک بوده است، بیشتر در معرض خطر بازگشت این عارضه قرار دارد.
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که تورم مفصل زانو با چند روز استراحت و مراقبت در منزل بهبود نیافت، موضوع را با پزشک در میان بگذارید. علائم دیگری که نشان دهنده نیاز به مراقبت پزشکی است عبارتند از موارد زیر:
- قرمزی یا گرمی اطراف زانو
- تغییر رنگ پوست زیر زانو
- هر ظاهر غیرعادی دیگری در زانو
- قفل شدن زانو
- درد، بی‌حسی، یا سوزن سوزن شدن پوست زیر زانو
- زانو درد شدید یا مداوم
- ناتوانی در قرار دادن وزن بر روی زانو
- دردی که در صورت عدم وجود وزن بر روی زانو ادامه می‌یابد
- ناتوانی در صاف کردن مفصل زانو
- تب
راه‌های درمان التهاب مفصل زانو
می‌توان تورم زانو را با چند روش زیر کاهش داد:
استراحت
از انجام هر گونه فعالیتی که ممکن است باعث تورم زانو شده باشد خودداری کنید. این کار به مفصل، فرصتی برای بهبودی می‌دهد. اجتناب از هر گونه تمرین تحمل وزن که ممکن است آسیب زانو را بدتر کند، موضوع بسیار مهمی است. با این حال، به منظور انعطاف پذری نگه داشتن زانو در حین بهبودی، هر از گاهی زانو را کمی کشش داده و صاف کنید.
استفاده از یخ
برای کاهش تورم و انقباض عروق نزدیک مفصل زانو، می‌توانید یخ را به مدت 15 تا 20 دقیقه روی زانو قرار دهید. این عمل باعث کاهش جریان خون و التهاب می‌شود. اما باید توجه داشته باشید که یخ را مستقیماً بر روی پوست قرار ندهید، زیرا ممکن است باعث سوختگی شود. به جای آن، یخ را در یک کیسه پلاستیکی قرار داده و درب آن را ببندید. سپس کیسه را در یک حوله یا پارچه تمیز بپیچید و آن را روی پوست زانو قرار دهید.
فشرده سازی
استفاده از باند یا آستین فشاری از جمع شدن مایع در داخل و اطراف مفصل جلوگیری می‌کند، که می‌تواند به جلوگیری یا کاهش تورم کمک کند. بانداژ پهن‌تری را انتخاب کنید که فشار بیشتری را بدون قطع کردن گردش خون ایجاد کند. باند پیچیده شده باید محکم باشد اما خیلی سفت نباشد.
بالا بردن زانو
هنگامی که فرد در حال استراحت است، زانوی متورم او باید بالاتر از سطح قلب قرار گیرد. این کار به تخلیه مایع اضافی از مفصل کمک می‌کند و جریان خون را به آن قسمت کاهش می‌دهد، که این موارد به کاهش تورم کمک می‌کنند. برای بالا بردن زانو می‌توانید از بالش و کوسن استفاده کنید، اما بالش‌های مخصوص این کار را هم می‌توانید تهیه کنید.
مصرف داروهای ضد التهابی
مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) به کاهش تورم و التهاب مفصل زانو و تسکین درد کمک می‌کند. برخی از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی، مانند ایبوپروفن (Advil) یا ناپروکسن (Aleve)، بدون نسخه در دسترس هستند. پزشک ممکن است داروهای قوی‌تری برای درمان درد و تورم شدید تجویز کند.
انجام تمرینات ملایم
تمرینات ایزومتریک، بدون اینکه باعث حرکت مفصل شود، یک عضله یا گروه خاصی از عضلات را منقبض می‌کند. یک فیزیوتراپیست ممکن است برنامه‌ای از این تمرینات را برای کمک به تقویت و حمایت از عضلات اطراف زانو و در عین حال کاهش تجمع مایع در مفصل به بیمار ارائه دهد.
ماساژ دادن زانو
ماساژ می‌تواند به تخلیه مایع اضافی زانو کمک کند. شخص می‌تواند ماساژ را خودش انجام دهد یا به یک درمانگر واجد شرایط مراجعه کند.
تزریق کورتیکواستروئید
تزریق کورتیکواستروئید را می‌توان به منظور درمان تورم شدید به مفصل زانو تزریق کرد، اما به دلیل عوارض جانبی جدی این تزریقات به ندرت انجام می‌شوند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی می‌تواند به کاهش علائم افیوژن کمک زیادی کند و به شما کمک می‌کند تا دامنه کامل حرکات را در زانوی خود بازیابی کنید. در ابتدا استراحت و درمان حرارتی راه‌های عالی برای کاهش تورم و درد در مفصل زانو هستند.
در صورتی که درد شما حاد است و مفصل زانو بی‌ثبات است، فیزیوتراپیست می‌تواند یک بریس به منظور جلوگیری از حرکات نادرست استخوان‌ها برایتان تهیه کند. علاوه بر این، اغلب برای جلوگیری از فشار روی مفصل و تشویق به راه رفتن درست، از وسایل کمکی استفاده می‌شود. پس از رفع درد در مرحله اولیه درمان، فیزیوتراپی از طریق دستکاری مفاصل، ماساژ و کشش، بر افزایش تحرک، تمرکز می‌کند تا به پیشرفت در بازگشت به فعالیت طبیعی کمک کند.
آسپیراسیون مفصل یا بورسال
هنگامی که زانوی بیمار متورم است، ممکن است پزشک بخواهد برای تشخیص به تجزیه و تحلیل مایع انباشته شده نیاز داشته باشد. برای انجام این کار، پزشک با استفاده از سوزن و سرنگ، مایع را از کپسول مفصل زانو یا بورس آسیب دیده خارج می‌کند. هنگامی که این فرآیند روی کپسول مفصلی انجام می‌شود، آسپیراسیون مفصل یا آرتروسنتز نامیده می شود. هنگامی که این فرآیند بر روی بورس انجام می‌شود، آسپیراسیون بورسال نامیده می‌شود.
پزشک به رنگ و چسبناکی مایع تخلیه شده توجه می‌کند و ممکن است آن را برای تجزیه و تحلیل بیشتر به آزمایشگاه بفرستد. تعیین محتویات مایع می تواند به تشخیص دقیق کمک کند. به عنوان مثال، کریستال‌های اسید اوریک در مایع مفصلی نشان دهنده نقرس و باکتری‌های موجود در مایع، نشان دهنده عفونت هستند.
آسپیراسیون و معاینه مایع، مراحل تشخیصی مهمی هستند زیرا تعیین علت اصلی تورم زانو، باعث تعیین درمان پزشکی مناسب می‌شود. مایعات استخراج شده همیشه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده نمی‌شوند. در صورتی که تشخیص از قبل مشخص شده باشد، پزشک ممکن است آسپیراسیون را به منظور بهبود عملکرد مفصل و راحتی بیمار انجام دهد.
