قفل‌شدن زانو یک سازوکار طبیعی بدن است که پس از آسیب‌دیدگی اتفاق می‌افتد تا از صدمات بیشتر جلوگیری شود. قفل‌شدن زانو باتوجه به علت ایجاد آن به دو دسته تقسیم می‌شود: کاذب و واقعی. قفل‌شدن کاذب معمولاً به علت وجود تورم و التهاب پیش می‌آید و موقتی است و بیمار می‌تواند با وجود درد زانو را حرکت دهد. اما قفل‌شدن واقعی زانو هنگامی است که تکه‌های استخوان و یا غضروف در مفصل وجود داشته باشد که مانع از حرکت آن می‌شود و بیمار حتی با وجود درد نیز نمی‌تواند زانو را حرکت دهد. اقدامات اولیه هر دو نوع قفل‌شدن زانو شامل استراحت و مراقبت‌های خانگی است. اما برای مشخص‌شدن علت و درمان قطعی باید حتماً به پزشک مراجعه شود؛ چراکه نادیده‌گرفتن این عارضه ممکن است منجر به عوارض جدی شود.
قفل شدن زانو
قفل‌شدن زانو می‌تواند نتیجه یا علامتی از بیماری‌ها و مشکلات مختلف باشد. قبل از درمان، مهم است که بفهمیم چه چیزی باعث گیرکردن زانو شده است. قفل‌شدگی زانو به دو نوع واقعی و کاذب تقسیم می‌شود.
- قفل‌شدن کاذب زانو: قفل‌شدن کاذب زانو زمانی رخ می‌دهد که مشکل ساختاری مانند آسیب عضلانی یا پارگی تاندون در زانو وجود داشته باشد. در این حالت، بدن عضلات اطراف زانو را برای جلوگیری از آسیب بیشتر منقبض می‌کند. شدت این انقباض به جدیت مصدومیت بستگی دارد. این انقباض باعث می‌شود که حرکت زانو برای بیمار دشوار و دردناک شود.
- قفل‌شدن واقعی زانو: از سوی دیگر، گیرکردن واقعی زانو زمانی اتفاق می‌افتد که یک مانع فیزیکی داخلی مانند یک غضروف کنده شده، جلوی حرکت طبیعی زانو را بگیرد.
اگر قفل‌شدن زانو پس از مدتی بهبود یابد یا با تحمل درد، بتوان زانو را حرکت داد، این نشان‌دهنده قفل‌شدگی کاذب زانو است. در حالی که در قفل شدگی واقعی، حتی اگر درد ناشی از تلاش برای حرکت دادن زانو را تحمل کنیم، توانایی حرکت وجود ندارد.
اقدامات اولیه هنگام قفل‌شدن زانو
پس از تشخیص نوع قفل‌شدگی در زانو، باید اقدامات اولیه مناسب را برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر انجام دهیم. لازم به ذکر است که این اقدامات جایگزین درمان پزشکی نیستند و پس از انجام آن‌ها، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
اقدامات اولیه برای قفل شدن کاذب زانو
اگر بدانیم که قفل‌شدگی زانوی ما کاذب است، برای کاهش درد و تسریع آزاد شدن آن، اقدامات زیر تأثیرگذار خواهند بود:
- انجام پروتکل RICE: این پروتکل، مانند آنچه در قفل‌شدن واقعی زانو اشاره شد، برای قفل‌شدگی کاذب نیز مؤثر است. پس اگر نتوانستید نوع قفل‌شدگی زانوی خود را تشخیص دهید، این روش درهرحال به شما کمک خواهد کرد.
- مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی: این دسته از داروها به دلیل خاصیت ضدالتهابی که دارند، به هر دو نوع قفل‌شدگی زانو کمک می‌کنند. قبل از مصرف، به دوز مجاز و عوارض جانبی آن دقت کنید. برای مثال، پس از مصرف آن‌ها از رانندگی خودداری کنید و اگر مستعد حمله قلبی هستید، حتماً قبل از مصرف از پزشک مشورت بگیرید.
- انجام حرکات کششی و تقویتی ملایم
حرکات کششی و تقویتی قفل شدن زانو
قفل‌شدن کاذب زانو در اثر انقباض شدید عضلانی و برای جلوگیری از آسیب جدی‌تر زانو رخ می‌دهد. پس برخی از حرکات کششی و تقویتی به عضلات ضعیف شده اطراف زانو و حمایت بیشتر از زانوی آسیب‌دیده کمک می‌کنند. لازم است توجه داشته باشید که این حرکات را فقط در صورتی انجام دهید که توسط متخصص به‌عنوان روش درمان تجویز شده باشند. از انجام حرکات جدید بدون مشورت با پزشک خودداری کنید. در ادامه به بررسی چند تا از این حرکات می‌پردازیم:
کشش پاشنه و ساق پا (Heel and calf Stretch): به سمت دیوار بایستید و دست‌های خود را بر روی دیوار قرار دهید. یکی از پاهای خود را تا جایی که احساس راحتی می‌کنید عقب ببرید. پنجه هر دو پا باید به سمت دیوار، پاشنه‌ها بر روی زمین و زانوها اندکی خم باشند. خود را اندکی به سمت جلو بیندازید تا احساس کشش در پای پشتی خود بکنید. این حالت را 30 ثانیه نگه دارید و سپس پای خود را عوض کنید. این تمرین را برای هر پا، دو بار انجام دهید.
کشش عضلات چهار سر ران (Quadriceps Stretch): در کنار دیوار یا یک صندلی برای حمایت بایستید. پاهای خود را به‌اندازه عرض شانه‌هایتان باز کنید. مچ یکی از پاهای خود با دست از پشت بگیرید و تا‌حدی‌که احساس راحتی کنید به سمت باسن خود بکشید تا در عضلات چهار سر ران خود کشش احساس کنید. در صورت نیاز می‌توانید یک تکه پارچه برای نگه‌داشتن مچ پای خود استفاده کنید. برای هر پا این کار را دو‌مرتبه و هر بار به مدت 30 ثانیه انجام دهید.
کشش عضلات پشت ران (Hamstring Stretch): بر روی تشک و یا سطح نرمی دراز بکشید. پاهای خود را صاف و یا در صورت سختی خمیده، در کنار یکدیگر قرار دهید. یکی از پاها را از سطح زمین جدا کنید و آن را از پشت ران و در ناحیه زیر زانو با دست بگیرید. به‌آرامی پا را به سمت قفسه سینه خود بکشید تا‌حدی‌که کشش ملایمی در عضلات پشت ران خود حس کنید. این تمرین را نیز همانند تمرین‌های قبل، به مدت 30 ثانیه و دو‌مرتبه برای هر پا تکرار کنید.
اسکوات نیمه (Half Squat): این یک تمرین عالی برای تقویت عضلات چهار سر ران، باسن و پشت ران بدون اعمال فشار زیاد بر روی زانو است. به حالت اسکوات قرار بگیرید. پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید و دست‌های خود را بر روی لگن یا جلوی خود قرار دهید تا بتوانید تعادل خود را حفظ کنید. به سمت جلو نگاه کنید و به آرامی به اندازه 25 سانتی‌متر پایین بیایید. این به اندازه نصف یک اسکوات کامل است. پس از چند ثانیه مکث به آرامی به سمت بالا برگردید. این کار را برای 2-3 ست و در هر ست به اندازه 10 تکرار انجام دهید.
بلندشدن بر روی پنجه (Calf Rise): در کنار دیوار و یا صندلی برای حمایت بایستید و پاهای خود را به اندازه عرض شانه‌هایتان باز کنید. پاشنه پاهای خود را از سطح زمین بلند کنید بطوری که بر روی پنجه‌های خود قرار بگیرید. با کنترل و به آرامی دوباره به حالت قبل باز گردید. کنترل در این تمرین بسیار مهم است و برای تاثیر بیشتر از انجام حرکات، با سرعت بالا بپرهیزید. این تمرین را نیز به اندازه تمرین قبل تکرار کنید.
بالا آوردن پا (Leg Lifts): بر روی پشت خود دراز بکشید. یک پا را کشیده و دیگری را خم کنید. پایی که صاف است را به آرامی بالا ببرید و زمانیکه انقباض را در عضلات چهارسر ران خود حس کردید به مدت پنج ثانیه نگه‌دارید. سپس بر روی زمین برگردانید. این کار را برای هرپا 20 مرتبه انجام دهید.
تقویت عضلات پشت ران بصورت ایستاده (Standing Hamstring Curls): این تمرین برای تقویت باسن و عضلات پشت ران شما مفید است. برای ثابت نگه داشتن لگن و حفظ تعادل خود نیاز به عضلات شکم نسبتاً قدرتمند دارید. برای انجام این تمرین، بایستید و پاهای خود را به اندازه عرض شانه‌ها باز کنید. دست‌هایتان را بر روی لگن خود بگذارید. یکی از پاها را از زمین بلند کنید و زانو خود را خم کنید. کف پایتان را به سمت سقف ببرید و تا جایی که می‌توانید پای درگیر را بالا ببرید. این حالت را به مدت 5-10 ثانیه نگه دارید. این کار را برای هرپا به اندازه 2-3 ست 10 تایی تکرار کنید. توجه داشته باشید که پای پایین شما باید اندکی خم باشد.
اقدامات اولیه برای قفل‌شدن واقعی زانو
زمانی که زانوی ما بصورت واقعی قفل‌شده باشد، برای کمترکردن احتمال آسیب‌های جدی‌تر و مدیریت درد، لازم است که کارهای زیر را انجام دهیم:
- بی‌حرکت نگه‌داشتن زانو: برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر، از تلاش برای حرکت‌دادن زانو خودداری کنید. همچنین، سعی کنید با استفاده از وسایل حمایتی مانند آتل، از حرکت ناگهانی زانو جلوگیری کنید.
- عدم تحمیل وزن بدن بر روی زانو: در صورت نیاز به حرکت، سعی کنید وزن بدن خود را بر روی زانوی آسیب‌دیده نیندازید. برای این منظور، می‌توانید از کمک دیگران یا وسایلی مانند عصا استفاده کنید.
- انجام پروتکل RICE: از پروتکل چهار مرحله‌ای RICE به‌عنوان درمان اولیه استفاده کنید. این چهار مرحله به شرح زیر هستند:
- استراحت (Rest): به زانوی خود استراحت دهید و از انجام فعالیت‌های غیرضروری خودداری کنید.
- یخ (Ice): هر یک تا دو ساعت، برای ۲۰ دقیقه، یخ را بر روی زانوی آسیب‌دیده قرار دهید. این کار باعث کاهش تورم و شروع فرایند بهبود و کاهش درد می‌شود.
- فشردن (Compression): از باند مخصوص برای بستن زانو استفاده کنید. از بالای قسمت آسیب‌دیده تا زیر زانو را با باند ببندید. مراقب باشید که به‌اندازه‌ای محل آسیب‌دیده را ببندید که اختلال در جریان خون ایجاد نشود.
- بالابردن (Elevation): برای کاهش تورم زانوی قفل شده، پای خود را در مکانی بالاتر از بدن خود قرار دهید تا خون کمتری به‌پای شما برسد و از خونریزی و تورم جلوگیری شود.
- مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی که بدون نیاز به نسخه در داروخانه‌ها قابل‌تهیه هستند، می‌توانند در کاهش درد و تورم زانو قفل‌شده کمک کنند. این داروها برای مقابله با دردهای ملایم تا متوسط، مناسب هستند. از جمله این داروها می‌توان به ایبوپروفن و ناپروکسن اشاره کرد. پیش از مصرف حتماً دوز مجاز و عوارض جانبی این داروها را از پزشک و یا داروخانه بپرسید.
عوارض عدم درمان قفل شدن زانو
باید توجه داشت که تمامی تمرینات و درمان‌های اولیه اشاره شده تنها برای کنترل شرایط و کاهش آسیب‌های وارده است. تشخیص و درمان نهایی برعهده پزشک متخصص می‌باشد. عدم مراجعه به پزشک جهت درمان می‌تواند منجر به عوارض و آسیب‌های جدی‌تر شود. این آسیب‌ها عبارتند از:
- درد و ناراحتی: در صورت عدم درمان، درد در زانو شما باقی می‌ماند. این درد باعث ایجاد مشکل در حرکت و اختلال در انجام فعالیت‌های روزانه خواهد شد.
- آسیب‌های شدیدتر: اگر این مشکل به دلیل مصدومیت‌های فیزیکی همانند پارگی مینیسک و یا جداشدن اجزای زانو رخ داده باشد، عدم درمان باعث آسیب‌های جدی‌تر به مفصل خواهد شد.
- تخریب و تغییر شکل زانو: عدم درمان زانوی قفل شده می‌تواند منجر به بیماری‌های تخریبی مانند آرتروز شود. این بیماری‌ها می‌توانند شکل زانو را تغییر دهند.
- کاهش حرکت پذیری: حرکت پذیری ممکن است به دلیل عدم توانایی در خم و راست کردن زانو کاسته شود و فعالیت‌های روزانه مانند بالا یا پایین رفتن از پله‌ها دشوار یا غیرممکن شود.
- تضعیف و تحلیل عضلات زانو: به دلیل کاهش حرکت زانو، عضلات اطراف زانو ممکن است ضعیف شوند که خود می‌تواند خطر وقوع آسیب‌های ثانویه را افزایش دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
اگر نمی‌توانید زانوی خود را خم و یا صاف کنید، باید فوراً با یک متخصص مشورت کنید. پزشک می‌تواند بر اساس وضعیت شما، درمان مناسب را پیشنهاد دهد. اما اگر نشانه‌های زیر را دارید، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- علی‌رغم استراحت و درمان‌های اولیه و خانگی، زانو شما بیش از یک هفته است که درد می‌کند.
- زانوی شما به دلیل یک مصدومیت درد می‌کند.
- شما قادر به انداختن وزن بر روی زانو خود نیستید.
- شما نمی‌توانید زانوی خود را برای بیشتر از چند دقیقه در هر بار خم یا صاف کنید.
- زانو شما تورم شدیدی دارد.
چه زمانی باید با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید:
- راه رفتن برای شما شدیداً دشوار است و یا اصلاً نمی‌توانید راه بروید.
- درد ناگهانی و بسیار شدید دارید.
- پای شما بدون حس است.
- زانوی شما داغ، قرمز و یا متورم است، مخصوصاً اگر همراه با این علائم تب هم دارید.
- پوست پای شما سرد است.
دلایل قفل شدن کاذب زانو
قفل‌شدگی کاذب زانو همیشه با درد در ارتباط است. اگر آسیب در زانو به اندازه کافی شدید باشد، بدن برای جلوگیری از واردشدن آسیب‌های جدی‌تر وارد عمل شده و حرکت مفصل زانو را محدود می‌کند. فرق آن با گرفتگی واقعی در این است که در این حالت چیزی مانع حرکت زانو نشده است و پس از گذشت زمانی، زانو آزاد می‌شود. در ادامه قصد داریم شایع‌ترین دلایل این مسئله را معرفی و بررسی کنیم:
تورم
مایع اضافی در کپسول مفصلی که به دنبال مصدومیت ظاهر می‌شود، باعث افزایش فشار در مفصل شده و حرکت را محدود و از خم کردن و صاف شدن کامل مفصل زانو جلوگیری می‌کند. از دلایل شایع تورم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصدومیت (Injury): آسیب به هر قسمتی از زانو، ممکن است باعث تجمع مایع مفصلی اضافی شود. مصدومیت‌هایی که بطور ویژه باعث تجمع مایع اضافی در اطراف مفصل زانو می‌شوند عبارتند از:
- پارگی رباط، به ویژه رباط صلیبی قُدامی (ACL)
- پارگی غضروف
- التهاب ناشی از استفاده بیش از حد
- استخوان شکسته
- بیماری‌های تاثیرگذار: بیماری‌هایی که ممکن است باعث تجمع مایع بیش از حد در اطراف مفصل زانو شوند عبارتند از:
- آرتروز مفصلی (Osteoarthritis)
- آرتروز روماتوئیدی (Rheumatoid arthritis)
- نقرس (Gout)
- تومورها (Tumors)
- کیست‌ها (Cysts)
- عفونت
- بورسیتیس (Bursitis)
التهاب
التهاب در مفاصل و تاندون‌ها ممکن است در اثر بیماری‌هایی همانند نقرس و روماتیسم بوجود آید. این دو بیماری هر دو نوعی آرتروز هستند. مصدومیت‌هایی که در پی آن‌ها تاندون و یا غضروف پاره شده‌اند و یا از جایشان خارج شده‌اند، از دیگر دلایل وقوع التهاب می‌باشند. یکی از نشانه‌های التهاب تورم است که پیش از این به آن پرداختیم. در اینجا به بورسیتیس و تندینایتیس که انواعی از التهاب هستند، پرداخته ایم.
مشکلات مربوط به کشکک زانو
قفل‌شدگی در زانو ممکن است به دلیل ایراد در وضعیت کشک زانو باشد. بیرون‌زدگی کشکک و سابلوکسیشن از این دسته مشکلات هستند.
بیرون‌زدگی کشکک زانو
بیرون‌زدگی کشکک، بیشتر به طرف خارج پا رخ می‌دهد و در آن، استخوان گرد روی زانو از جای خود خارج می‌شود. این اتفاق ممکن است به دلیل حرکت و چرخش ناگهانی زانو و یا برخورد شدید اتفاق بیفتد.
علائم
علائم بیرون‌زدگی کشکک زانو عبارتند از:
- بیرون زدن ظاهری کشکک.
- درد همراه با لمس در زانوها.
- عدم توانایی در صاف کردن زانو.
- تورم در زانو.
- کشکک زانو شل شده است و می‌تواند بیش از حد معمول به چپ و راست حرکت کند.
درمان
برای درمان بیرون‌زدگی کشکک می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- بی‌حرکت کردن زانو در اولین لحظه آسیب و مراجعه به پزشک.
- برگرداندن کشکک به محل خود بوسیله جراحی با بی‌حسی موضعی و یا کلی.
- انجام پروتکل RICE پس از جراحی.
سابلوکسیشن
زمانی که کشکک زانو اندکی و نه بطور کامل از جای خود خارج شود، سابلوکسیشن نامیده می‌شود.
علائم
علائم سابلوکسیشن عبارتند از:
- درد در جلوی زانو.
- احساس شل بودن کشکک زانو.
- خم شدن ناگهانی زانو.
درمان
روش‌های درمان این مشکل بشرح زیر می‌باشند:
- استفاده از آتل برای 1-2 هفته.
- فیزیوتراپی برای تقویت عضلات.
- جراحی در صورت وقوع مجدد برای سفت کردن تاندون‌ها.
سندرم پلیکا
پلیکا (Plica) یک چین‌خوردگی در غشاءای است که مفصل زانو را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند. اکثر مردم چهار چین‌خوردگی در هر زانو دارند. برخی اوقات این چین‌خوردگی که در وسط زانوی شما قرار دارد دچار التهاب می‌شود که به سندروم پلیکا معروف است. این سندروم در بین ورزشکارانی که می‌دوند و دوچرخه‌سواری می‌کنند رایج‌تر است.
علائم
علائم ابتلا به سندروم پلیکا عبارتند از:
- درد در قسمت بالای مفصل.
- تورم در زانو،
- دردی که پس از خم کردن، چمباتمه زدن و بالارفتن از پله‌ها بدتر می‌شود.
- حس گرفتگی زانو پس از نشستن طولانی مدت.
- عدم تعادل زانو در شیب و پله‌ها.
- حس کردن تورم در زمان فشاردادن کشکک زانو.
درمان
برای درمان سندروم پلیکا از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
- پروتکل RICE.
- تزریق داروهای غیراستروئیدی ضد التهاب.
- تزریق استروئید.
- تمرین و تقویت چهارسر ران و کشش عضلات پشت ران.
ضعف و ناهماهنگی عضلات
رایج‌ترین دلیل ضعف و ناهماهنگی در زانو، آسیب به یکی از چهار تاندون نگه‌دارنده مفصل است. دلایل شایع دیگر خستگی، گرسنگی، کم آبی، مشکل غده تیروئید، نوسان در قند خون، خستگی در اثر استفاده زیاد، تضعیف در اثر سن و فشار عصبی در کانال عصبی می‌باشند.
علائم
تورم و درد در هنگام لمس، سرخی، احساس سوزش، عدم ثبات، صدای تق تق در هنگام خم کردن زانو، عدم توانایی در صاف کردن زانو و دشواری در بلند شدن پس از نشستن از علائم این مشکل می‌باشند.
درمان
انجام ورزش‌های تقویتی و کششی مخصوص عضلات پشت ران و باسن، از روش‌های درمان این مشکل است.
پارگی رباط
یکی از دلایل قفل کردن موقت زانو پارگی رباط است. این مشکل به دلیل چرخش شدید و فرود بد بر روی زانو رخ می‌دهد. پارگی ACL، پیچش LCL و جداشدگی کشکک از مصدومیت‌های شایع رباط در ناحیه زانو می‌باشند.
علائم
علائم پارگی رباط صلیبی شامل این موارد است:
- شنیدن صدایی شبیه ترکیدن چیزی در زانو در لحظه آسیب دیدگی
- درد شدید
- تورم
- بی‌ثباتی زانو
- عدم توانایی زانو در تحمل وزن فرد
درمان
در صورتیکه پارگی و مصدومیت جزئی باشد، امکان درمان در منزل وجود دارد. متخصصان ارتوپدی، اغلب پروتکل درمانی RICE را پیشنهاد می‌کنند. احتمال نیاز به جراحی برای ترمیم رباط پاره شده وجود دارد. پس از جراحی و ثابت نگه‌داشتن عضو آسیب دیده، ممکن است نیاز به فیزیوتراپی و توان بخشی برای بازگشت به شرایط قبل از مصدومیت داشته باشید.
دلایل قفل شدن واقعی زانو
قفل‌شدن واقعی زانو زمانی اتفاق می‌افتد که یک جسم مانند یک غضروف و یا تکه استخوان کنده‌شده، جلوی حرکت طبیعی زانو را بگیرد. نشانه اصلی این نوع از قفل‌شدن، آزاد‌نشدن زانو قفل‌شده پس از گذشت زمان اندک است. مهم‌ترین دلایل وقوع قفل‌شدگی واقعی زانو، پارگی مینیسک (شایع ترین دلیل) و تکه‌های آزاد در مفصل می‌باشند. تکه‌های آزاد در مفصل که مانع حرکت مفصل زانو بطور طبیعی می‌شوند در اثر بیماری‌هایی همچون آرتروز، خار استخوانی و استئوکندریت بوجود می‌آیند. ضربه شدید به زانو نیز ممکن است باعث کنده‌شدن قسمتی از مفصل شود.
پارگی مینیسک
پارگی منیسک یکی از متداول‌ترین مصدومیت‌ها در ورزشکاران است. این مشکل، عامل اصلی قفل شدگی واقعی زانو است. فعالیت‌هایی که شامل چرخش سریع زانو همراه با فشار بر زانو هستند، عامل اصلی این مصدومیت می‌باشند. تقریباً از هر 1000 نفر، 6 نفر در طول عمر خود، پارگی مینیسک را تجربه می‌کنند.
علائم
علائم پارگی مینیسک شامل درد در قسمت داخلی و یا خارجی، تورم، احساس خالی شدن، قفل شدن یا گیر کردن و خشکی در ناحیه زانو می‌باشد.
درمان
درمان پارگی مینیسک بستگی به نوع مصدومیت دارد. ممکن است با پروتکل RICE و تزریق داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بهبود یابد. اما در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی آرتروسکوپی (از طریق برش‌های کوچک) و توان‌بخشی پس از آن باشد.
تکه‌های آزاد در مفصل زانو
اگر قسمتی از مفصل زانو همانند استخوان و یا غضروف از جای خود کنده شود و در جایی بحرانی قرار بگیرد، حرکت طبیعی زانو را مختل کرده و زانو بصورت واقعی قفل می‌شود. بیماری‌هایی همانند آرتروز، خار استخوانی، استئوکندریت و ضربه شدید به زانو ممکن است باعث کنده شدن اجزای مفصل شوند. به این اجزای کنده شده، تکه‌های آزاد در مفصل می‌گویند.
آرتروز
آرتروز، مخصوصاً در افراد مسن، معمولاً دلیلی رایج برای قفل‌شدن واقعی زانو است. مفاصل زانو وظیفه تحمل وزن بدن را دارند و تحت فشار و سایش زیادی هستند. تورم در این مفصل می‌تواند باعث ایجاد اختلال در حرکت طبیعی زانو شود.
- علائم: علائم آرتروز درد در هر دو زانو، خشکی زانو به خصوص پس از بیدار شدن از خواب، ورم در زانو، قفل شدن یا گیر کردن زانو و عدم پایداری در زانو است.
- درمان: درمان آرتروز می‌تواند شامل استفاده از دارو، تزریق کورتیزون (استروئید) به داخل مفصل و در موارد شدید، تعویض کامل زانو با جراحی باشد.
خاراستخوانی
به توده‌های استخوانی که رشدی نامتعارف داشته‌اند، خار استخوانی می‌گویند. این یک نوع بیماری تغییر شکل مفاصل است که در اثر آسیب دیدن غضروف در مفاصل بوجود می‌آید. این آسیب در غضروف ممکن است در اثر آرتروز مفاصل، مصدومیت تاندون ACL، پارگی مینیسک و از جا درآمدن کشکک زانو رخ دهد. بسیاری از افراد ممکن است دچار این مشکل باشند اما از آن بی‌اطلاع بمانند.
- علائم: وجود نواحی ناهموار در سطح زانو، ضعف و بی‌حسی، درد، کاهش محدوده حرکتی مفصل، خشکی و تورم در تاندون‌ها از علائم خار استخوانی است.
- درمان: استفاده از دارو، تزریق کورتیزون به مفصل، فیزیوتراپی و در صورت لزوم جراحی از روش‌های درمان این مشکل می‌باشند.
استئوکندریت
این یک مشکل در مفصل است که درآن استخوان زیر غضروف مفصل بدلیل نرسیدن خون می‌میرد. این استخوان و غضروف ممکن است شل شده و شکسته شوند.
- علائم: درد، تورم و درد هنگام لمس، قفل شدگی یا بیرون زدگی مفصل در برخی حالات، احساس ضعف در مفاصل و کاهش محدوده حرکت علائم استئوکندریت می‌باشند.
- درمان: درصورتیکه عضو جدا شده حرکت کند و مانع حرکت در مفصل شود، ممکن است نیاز به جراحی برای درآوردن آن باشد.
ضربه شدید
در اثر حوادثی همانند ضربه شدید به زانو یا زمین خوردن، ممکن است قسمتی از مفصل و یا استخوان زانو جدا شده باشد که اگر این قسمت حرکت کند و در برخی نقاط قرار گیرد، توانایی شخص را در خم و صاف‌کردن زانو تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- علائم: درد به همراه تورم بصورت موقت، احساس کردن قسمت آزاد بصورت برآمدگی در زمان لمس و توانایی جابه‌جایی احتمالی آن با انگشتان و خشکی مزمن در مفصل از نشانه‌های این مشکل است.
- درمان: اگر قسمت آزاد حرکت کند و مانع عملکرد درست مفصل شود، ممکن است نیاز به جراحی برای درآوردن آن باشد.
سوالات متداول
علت قفل شدن پاها هنگام راه رفتن چیست؟
شایع ترین دلیل قفل شدگی‌زانو، پارگی غضروف حمایت کننده مفصل زانو است. اگر این غضروف پاره شود و یا آسیب ببیند، در مفصل گیر می‌کند و راه رفتن و حرکت دادن زانو را مشکل می‌کند.
علت قفل شدن زانو هنگام نشستن چیست؟
بسیاری از افراد پس از نشستن طولانی احساس خشکی و درد در زانو خود می‌کنند. خشکی و درد معمولا نتیجه آسیب به بافت نرم در زانو و یا تجمع مایع مفصلی است. این امر باعث تورم و کاهش توانایی در حرکت آزادانه مفصل خواهد شد.
علت قفل شدن زانو هنگام بلند شدن چیست؟
تجمع مایع مفصلی و غضروف آسیب دیده باعث کم شدن حرکت پذیری مفصل می‌شوند. این امر در هنگان نشستن تشدید شده و منجر به قفل‌شدن زانو هنگام بلندشدن می‌شود.
علت قفل شدن زانو در خواب چیست؟
عدم حرکت در طول شب، حالت خوابیدن، رابطه بین ساعت بیولوژیکی بدن و میزان ترشح مایع بین مفصلی و مشکل در ترشح مایع مفصلی به دلیل آرتروز، باعث خشکی بیشتر و قفل‌شدگی زانو در طول خواب می‌شوند.
