درد ران پا مشکل رایجی است که افراد زیادی آن را تجربه می‌کنند. این درد به شکل ناگهانی یا به صورت تدریجی بروز می‌کند و باعث می‌شود عملکردهای حرکتی طبیعی مانند راه رفتن، دویدن یا بالا رفتن از پله‌ها با مشکل روبه رو شود. اگرچه این درد گاهی بدون دلیل مشخصی بروز می‌کند اما گاهی هم درد ران بر اثر ضربه یا جراحت رخ می‌دهد.
در این مقاله علت درد ران پا و درمان آن به طور مختصر و مفید مورد بحث قرار گرفته است.
علت درد ران پا
دلایل مختلفی در ایجاد درد ران نقش دارند، برخی دلایل واضح هستند و در بعضی موارد تشخیص علت آسان نیست. تشخیص درد ران و علل ایجاد آن اولین قدم برای درمان صحیح مشکل است. دلایل شایع درد ران شامل موارد زیر است:
تنگی کانال نخاعی
درد ران پا ممکن است به دلیل فشردگی عصب نخاعی ایجاد شود. در واقع فتق دیسک یا آرتروز کمر روی اعصابی که از ستون فقرات به سمت ران پا کشیده شده‌اند فشار می‌آورد.
علائم تنگی کانال نخاعی شامل موارد زیر است:
- درد ناحیه جلو یا پشت ران
- بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن ران
- ضعف در عضلات ران
- مشکل هنگام نشستن یا برخاستن
اعصاب فشرده معمولاً باعث درد ران پا می‌شود که بسته به موقعیت ستون فقرات تغییر می‌کند، بنابراین می‌تواند نشانه‌ای باشد که در واقع کمر باعث درد ران می‌شود.
تنگی ستون فقرات
تنگی ستون فقرات مشکلی است که بر اثر آن عصب‌های نخاعی توسط آناتومی استخوانی ستون فقرات فشرده می‌شوند.
علائم تنگی عبارتند از:
- درد همزمان در هر دو ران و پا
- احساس بی‌حسی و سنگینی در ران
درد ناشی از تنگی ستون فقرات معمولاً همزمان در هر دو پا احساس می‌شود. علائم با ایستادن و راه رفتن تشدید شده و معمولاً بلافاصله پس از نشستن برطرف می‌شوند.
ضربه و آسیب
هر ضربه‌ای در ران که باعث آسیب شود، در ران پا درد ایجاد می‌کند. پس علت درد ران بعد از ضربه واضح است زیرا ران آسیب‌دیده دچار درد می‌شود.
علائم ناشی از ضربه به ران شامل درد در قسمت جلو یا پشت ران است که با انجام فعالیت شدیدتر می‌شود. کبودی نیز ممکن است دیده شود. درد معمولاً متناوب است و بسته به سطح فعالیت فرد ایجاد می‌شود و از بین می‌رود.
تاندونیت چهارسر ران یا همسترینگ
استفاده بیش از حد و فشارهای مکرر به ماهیچه‌های ران ممکن است باعث ایجاد التهاب در تاندون‌ها شود که این بیماری به عنوان التهاب مفصل شناخته می‌شود.
علائم تاندونیت یا همسترینگ عبارتند از:
- درد در ناحیه جلو یا پشت ران که معمولاً نزدیک زانو یا هیپ رخ می‌دهد.
- مشکل در راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها ناشی از بروز درد
- احساس ضعف در عضلات جلو یا پشت ران
علائم معمولاً چهار تا شش هفته ادامه دارند و با ورزش به آرامی بهبود می‌یابند.
سندرم باند ایلیوتیبیال
باند ایلیوتیبیال یک قسمت ضخیم از فاشیا و بافت است که از قسمت خارجی ران شما پایین می‌رود. گاهی این ناحیه بر اثر استفاده بیش از حد یا استرس دائمی تحریک می‌شود. این مشکل آسیب معمول در هنگام دویدن است که به عنوان سندرم باند ایلیوتیبیال شناخته می‌شود.
علائم سندرم باند ایلیوتیبیال شامل موارد زیر است:
- درد در قسمت خارجی ران نزدیک به هیپ و زانو
- احساسات تنگی نزدیک لگن یا زانو
- مشکل در هنگام راه رفتن یا دویدن
درد ناشی از سندرم باند ایلیوتیبیال معمولاً با افزایش فعالیت شدیدتر و با استراحت بهتر می‌شود. بسیاری افراد از فیزیوتراپی برای یادگیری تمرینات کششی و تقویتی برای درمان سندرم باند ایلیوتیبیال استفاده می‌کنند.
سکته مغزی
گاهی اوقات، سکته مغزی می‌تواند باعث درد در ران و پا شود. این مشکل معمولاً با علائمی مانند بی‌حسی، گزگز و شروع ناگهانی ضعف عضلانی همراه است که به علت شدت و شدت آن، وضعیت اورژانسی را به خود اختصاص می‌دهد. بنابراین، اگر شک دارید که ممکن است سکته مغزی داشته باشید، باید بلافاصله به بخش اورژانسی نزدیک به محل زندگی خود مراجعه کنید. این اقدام ضروری است و به شما کمک می‌کند تا در صورت لزوم به سرعت درمان بگیرید.
لخته خون
لخته شدن خون در قسمت پایین ساق پا یا ران نیز ممکن است باعث درد ران پا شود که معمولاً با افزایش حرارت، تورم و قرمزی ران همراه است. لخته خون باید سریعاً تشخیص داده شده و کنترل شود زیرا اگر لخته از رگ خارج شود، به سمت ریه‌ها حرکت می‌کند و به آمبولی ریوی تبدیل می‌شود که اغلب کشنده است.
آرتروز مفصل ران و مرالژی پارستتیکا نیز از دیگر دلایل درد ران پا است.
زمان مراجعه به پزشک
بسیاری از افراد مبتلا به درد ران پا بدون مداخله پزشکی می‌توانند مشکل را برطرف کنند اما گاهی برای درمان درد ران پا باید به متخصص مراجعه کنید؛ بنابراین چگونه می‌توان فهمید که مراجعه به پزشک برای درمان درد ران پا ضروری است؟
به طور کلی، بهتر است جانب احتیاط را رعایت کنید. اگر از علت ایجاد درد ران پا اطمینان ندارید یا با گذشت زمان و مصرف دارو درد کاهش نمی‌یابد، برای تشخیص صحیح به پزشک مراجعه کنید.
علائم و نشانه‌هایی که در صورت وجود مراجعه به متخصص ضروری است عبارتند از:
- درد شدیدی که عملکرد طبیعی را محدود می‌کند. اگر به دلیل بروز درد، راه رفتن عادی برایتان مشکل است، به پزشک مراجعه کنید.
- دردی که همراه با تب یا بی‌حالی باشد. این وضعیت ممکن است نشانه‌ای از عفونت باشد و پزشک باید شما را معاینه کند.
- درد ران همراه با قرمزی، تورم و حرارت بدن. این وضعیت احتمالا نشانهٔ لخته شدن خون است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارید.
- درد ران که با تغییر شکل استخوان (دفرمیتی) همراه است. کشیدگی یا پارگی عضله ممکن است باعث تغییر شکل ران شود که برای تشخیص دقیق و معالجه مراجعه به پزشک ارتوپد نیاز است.
- درد ناگهانی ران که توانایی راه رفتن را محدود می‌کند. در این مورد ممکن است تنگی کانال نخاعی علت مشکل باشد و معاینه توسط ارتوپد توصیه می‌شود.
در بیشتر موارد درد ران پا توسط پزشک عمومی یا ارتوپد به طور دقیق تشخیص داده می‌شود اما تشخیص برخی از دردها در ران پا که ناشی از فشردگی عصب یا مشکلات عصبی است به متخصص مغز و اعصاب نیاز دارد تا برنامه تشخیص و درمان دقیق انجام شود.
تشخیص
اولین مرحله در درمان درد ران، تشخیص دقیق علت آن توسط پزشک است. پزشک از بیمار در مورد ماهیت درد و نحوه شروع آن سؤالاتی می‌پرسد.
علاوه بر این، پزشک نیاز دارد تا اطلاعاتی درباره موارد زیر را داشته باشد: نحوه رفتار درد (آیا ثابت است یا متناوب؟)، تغییرات محتمل در ناحیه درد با انجام حرکات خاص در موقعیت‌های مختلف، مدت زمانی که بیمار احساس درد کرده است، و آیا درد بعد از ضربه‌ای ایجاد شده یا بدون دلیل مشخصی بروز کرده است.
پزشک احتمالاً ران پا و مفاصل و عضلات اطراف آن را بررسی می‌کند، ران پا را لمس می‌کند، قدرت بیمار را ارزیابی می‌کند و راه رفتن و حرکت بیمار را مشاهده می‌کند. آزمایش‌های مختلفی نیز ممکن است برای تشخیص درد ران انجام شود.
تست‌های تشخیصی:
- اشعه ایکس: این آزمایش استخوان مفصل ران، زانو و هیپ را بررسی می‌کند و پزشک را مطمئن می‌کند که شکستگی دلیل درد نیست.
- آزمایش الکترومیوگرافی: به پزشک در مورد عملکرد اعصاب ران اطلاعاتی می‌دهد و اگر فشردگی یا از دست رفتن عملکرد عصب باعث درد ران شده است، را نشان می‌دهد.
- تصویربرداری ام‌آرآی: تصاویری از بافت نرم اطراف ران را نشان می‌دهد و مشخص می‌کند که پارگی عضله یا تاندون علت درد ران است یا خیر.
- اولتراسوند: برای نشان‌دادن عروق و رگ‌های اطراف ران ممکن است از این آزمایش نیز استفاده شود و برای رد یا تأیید لخته شدن خون به عنوان علت درد ران پا استفاده می‌شود.
پس از انجام معاینات بالینی و آزمایش‌های تشخیصی، پزشک می‌تواند علت درد ران را به درستی تشخیص دهد. سپس، درمان متمرکز آغاز می‌شود.
درمان
درمان درد ران پا بر اساس تشخیص دقیق و علت بیماری خواهد بود. طبیعتاً بعضی از مشکلاتی که باعث ایجاد درد ران پا می‌شوند وضعیت اضطراری محسوب می‌شوند، مثلاً اگر درد ناشی از سکته مغزی یا لخته خون باشد، بیمار باید فوراً تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرد. درمان سکته مغزی نیازمند تیمی از متخصصان پزشکی است و برای کنترل لخته خون نیاز به مراقبت ضد آمبولی و داروهای رقیق‌کننده خون است.
خوشبختانه، بیشتر دردهای ران پا ناشی از وضعیت‌های خطرناک نیستند و کاملاً با موفقیت کنترل می‌شوند. بسته به علت درد و شدت شرایط اقدامات مختلفی برای درمان درد ران می‌توان انجام داد.
دارو
برای درمان درد ران ممکن است داروهایی توسط پزشک تجویز شود. اگر بیماری التهابی مانند تاندونیت یا کشیدگی حاد باعث درد شده باشد، پزشک داروی ضدالتهابی برای بیمار تجویز می‌کند.
از داروهای مسکن نیز برای درمان درد ران استفاده می‌شود. در مواردی که درد شدید است، از داروهای مسکن که نیازمند نسخه پزشک است استفاده می‌شود اما برای علائم خفیف، ممکن است استامینوفن تجویز شود.
ورزش
تحقیقات ثابت کرده است که ورزش به رفع درد ران ناشی از مشکلات اسکلتی – عضلانی کمک می‌کند. اگر درد از ناحیه کمر باشد، کشش کمر و تمرینات تقویت‌کننده برای کاهش فشار از روی اعصاب نخاعی تأثیر دارد. تمرینات اصلاحی برای بهبود وضعیت بدن نیز ممکن است مفید باشد.
درد ران ناشی از کشیدگی عضلات چهارسر یا همسترینگ نیز به خوبی به تمرینات کششی و تقویت‌کننده واکنش می‌دهد. فیزیوتراپیست می‌تواند بهترین حرکات کششی برای ران را تجویز کند.
ورزش همچنین می‌تواند به فرد در کنترل وزن مناسب و شاخص توده بدنی کمک کند. کنترل این موارد علائم را کاهش می‌دهد و از بروز درد ران و پا جلوگیری می‌کنند.
طب مکمل / جایگزین
بسیاری از افراد مبتلا به درد ران از روش‌های خودمراقبتی بهره‌مند می‌شوند. این روش به خصوص در مواردی که درد خفیف باشد و عملکرد را محدود نکند قابل استفاده است.
- گرم کردن: استفاده از گرما در ناحیه دردناک ران به کاهش درد کمک می‌کند. گرم کردن همچنین باعث افزایش گردش خون در ناحیه دردناک شده و مواد مغذی را برای کمک به بهبودی به ناحیه می‌رساند. از تکنیک گرم کردن 10 تا 15 دقیقه روی ناحیه استفاده کنید. باید مراقب پوست باشید تا از سوختگی جلوگیری شود.
- یخ: استفاده از یخ در کاهش التهاب دردناک عضلات ران و تاندون مفید است. چند بار در روز یخ را به مدت 10 تا 20 دقیقه استفاده کنید. از تماس مستقیم یخ با پوست اجتناب کنید.
- فیزیوتراپی / مراقبت‌های کایروپراکتیک: اگر درد ناشی از فشردگی عصب نخاعی است، می‌توانید از کمک فیزیوتراپیست یا متخصص کایروپراکتیک بهره‌مند شوید. تراپیست می‌تواند به شما بیاموزد که برای از بین بردن فشار عصب فشرده و بازیابی تحرک طبیعی چه کاری باید انجام دهید.
- طب سوزنی / ماساژ درمانی: برخی افراد برای کمک به درمان درد ران از طب سوزنی استفاده می‌کنند. سوزن‌های طب سوزنی که در نقاط خاص بدن قرار می‌گیرند، باید توسط فرد متخصص استفاده شود. ماساژ درمانی همچنین به بهبود گردش خون و رفع گره‌های عضلانی و تنش کمک می‌کند و باعث کاهش درد ران می‌شود.
در نهایت برای درمان درد ران پا شما می‌توانید درمان‌های متفاوتی را انتخاب کنید اما بهترین گزینه این است که ابتدا به متخصص مراجعه کنید تا مطمئن باشید که اقدامات درمانی شما متناسب با شرایط خاص و نیازهایتان است.
