هنگامی که ستون فقرات یک فرد یک انحنای کناری پیدا می‌کند – به این وضعیت پزشکی اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات گفته می‌شود. این انحراف مانند حروف “S” یا “C” شکل می‌گیرد ، و درجه انحنا اغلب بیت پایدار برای افراد مبتلا است که تغییر می‌کند یا افزایش می‌یابد. دلیل این شرایط واضح نیست اما دو عامل اصلی و عمده برای ایجاد این انحراف، شرایط ژنتیکی و عوامل محیطی فرض شده اند. هنگامي كه انحراف ستون فقرات خفیف است، با زندگي روزمره فرد تداخل ایجاد نمی‌کند ولي در صورت شديد بودن حتي می‌تواند باعث ایجاد اختلالات تنفسی در فرد شود. این وضعیت معمولاً دردناک نیست اما تحت این شرایط پزشکی، باید با یک پزشک متخصص در زمینه اسکولیوز تماس بگیرید. درمان بستگی به نوع انحراف، علت و محل آن دارد. روند درمان شامل استفاده از بریس، چند تمرین بدنی و در آخر جراحی است. فرد باید از بریس به طور مرتب استفاده کند تا از سن رشد خود عبور کند. بریس باید از تناسب خوبی برخوردار باشد. تمرین‌های خاصی وجود دارد که می‌تواند به جلوگیری از بدتر شدن وضعیت فرد کمک کند. این تمرینات می‌توانند همراه با بریس استفاده شوند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک امید با شماره تلفن‌های 09107803155 و 02188801800 تماس حاصل فرمایید.
علت انحراف ستون فقرات چیست؟
اگرچه هنوز بسیاری از سؤالات درباره چگونگی و چرایی ایجاد اسکولیوز و انحراف ستون فقرات بی پاسخ هستند، اما علل شناخته شده برای سه مورد از چهار نوع اصلی این بیماری عبارتند از: اسکولیوز مادرزادی، اسکولیوز عصبی و عضلانی، و اسکولیوز نو پدید بزرگسالان. در بین این چهار نوع، اسکولیوز نوع ایدیوپاتیک بیماری است که علت آن به طور کامل مشخص نیست، اما بیشتر در کودکان رخ می‌دهد و در بزرگسالان نیز ممکن است ایجاد شود.
به عنوان یک نکته مهم، باید گفت که علل شناخته شده مانند اسکولیوز مادرزادی، عصبی و عضلانی و برخی از انواع اسکولیوزهای نو پدید بزرگسالی تنها 20 درصد از موارد تشخیص داده شده را شامل می‌شوند و 80 درصد موارد دیگر به عنوان ایدیوپاتیک تعریف می‌شوند، به این معنی که علت خاصی برای آنها شناخته نشده است.
بنابراین، اسکولیوز مادرزادی، عصبی و عضلانی و اسکولیوز نوع ایدیوپاتیک عمدتا در کودکان دیده می‌شوند.
اسکولیوز مادرزادی
اسکولیوز مادرزادی ناهنجاری ستون فقرات است که افراد با آن متولد می‌شوند. در این موارد ناهنجاری استخوانی وجود دارد که می‌تواند باعث ایجاد انحراف ستون فقرات شود. اگرچه ما می‌دانیم که تشکیل نادرست استخوان‌ها چگونه می‌تواند باعث ایجاد ناهنجاری ستون فقرات شود، اما متخصصین هنوز مطمئن نیستند که چرا افراد با ناهنجاری استخوانی متولد می‌شوند.
اگر نخاع سالم را مانند مستطیل‌هایی که در بالای یکدیگر مانند آجر انباشته شده اند در نظر بگیرید، در اسکولیوز مادرزادی، یکی از این آجرها مثلثی شکل است و همین امر باعث کج شدن یا خم شدن ستون فقرات می‌شود.
اسکولیوز عصبی عضلانی
اسکولیوز عصبی عضلانی در کودکان با شرایط پزشکی ایجاد می‌شود که توانایی بدن در کنترل عضلات حامی ستون فقرات را مختل می‌کند. برخی از شایع ترین بیماری‌های پزشکی که باعث ایجاد اسکولیوز عصبی عضلانی می‌شوند شامل سندرم مارفان ، دیستروفی عضلانی، فلج مغزی و اسپینا بیفیدا است.
در بیشتر موارد انحراف ستون فقرات عصبی عضلانی ، انحرافی که ایجاد می‌شود به صورت ثانویه و در نتیجه سایر مشکلات و بیماری‌های پزشکی فرد ایجاد می‌شود.
سندروم مارفان
سندرم مارفان به عنوان یک اختلال ژنتیکی در بافت همبندی بدن شناخته می‌شود. این بیماری معمولاً روی افراد قد بلند و لاغر با اندام‌های بلند تأثیر می‌گذارد. تقریبا شش نفر از ده نفر مبتلا به سندروم مارفان دارای انحراف ستون فقرات نیز هستند. در حالی که انحراف ستون فقرات می‌تواند با سندرم مارفان ایجاد شود به طور معمول در این حالت شدید نیست، جهش‌های رشدی در کودک مبتلا به مارفان می‌تواند باعث پیشرفت و بدتر شدن انحراف ستون فرات شود.
دیستروفی عضلانی
دیستروفی عضلانی (MD) یک بیماری پیشرونده نادر است که بر عضلات اختیاری که کنترل حرکت پاها ، بازوها و تنه را بر عهده دارند، تأثیر می‌گذارد. انحراف ستون فقرات یک مشکل شایع برای مبتلایان به دیستروفی عضلانی است. 75 تا 90 درصد موارد انحراف ستون فقرات در نتیجه نقص عضلات بدن ایجاد می‌شود.
فلج مغزی
فلج مغزی شرایطی است که با اختلال در هماهنگی عضلات ایجاد می‌شود. در بسیاری از موارد، فلج مغزی در کودکان به دلیل آسیب مغزی که قبل یا هنگام زایمان رخ داده است ، ایجاد می‌شود.
کودکان مبتلا به فلج مغزی شانس ابتلا به انحراف ستون فقرات را به میزان قابل توجهی بالا می‌برند. آنها به احتمال زیاد در دوران ابتدایی و در بزرگسالی دچار این بیماری می‌شوند. شدت اسکولیوز با شدت فلج مغزی ارتباط نزدیکی دارد و می‌تواند فراتر از بلوغ اسکلتی باشد.
اسپینا بیفیدا
اسپینا بیفیدا یک نقص مادرزادی ستون فقرات است که در آن شکافی در ستون فقرات وجود دارد که بخشی از نخاع و مننژهای آن را در معرض استخوان‌های ستون فقرات قرار می‌دهد. این امر می‌تواند باعث فلج اندام تحتانی شود و همچنین می‌تواند بر عملکرد ذهنی فرد تأثیر بگذارد.
تقریباً 50 درصد از مبتلایان به اسپینا بیفیدا دچار انحراف ستون فقرات می‌شوند. کودکان مبتلا به اسپینا بیفیدا در معرض خطر بالاتری برای پیشرفت سریع و ایجاد انحنای بزرگ ستون فقرات قرار دارند. این بیماران از نزدیک مورد بررسی قرار می‌گیرند تا از پیشرفت این بیماری در حین رشد مراقبت شود.
اسکولیوزیس ایدیوپاتیک در بزرگسالی
وقتی بیشتر افراد به انحراف ستون فقرات فکر می‌کنند ، یک دختر 16 ساله به ذهن آنها می‌آید. در حالی که اسکولیوز ایدیوپاتیک می‌تواند در نوزادان و نوجوانان و همچنین نوجوانان ایجاد شود، و شایع ترین سن تشخیص آن بین 10 تا 18 سال است.
اسکولیوزیس ایدیوپاتیک در بزرگسالی شایع ترین شکل این بیماری است که 4 تا 5 درصد از بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اسکولیوزیس ادیوپاتیک در زنان بیشتر دیده می‌شود، و در حالی که دلایل این امر کاملاً درک نشده است، اما یک تئوری رایج این است که این بیماری می‌تواند مربوط به بلوغ وضعیتی باشد. از آنجا که زنان تمایل دارند در مدت زمان کمتری دارای رشد بیشتری باشند ، این تمایل احتمال ابتلا به اسکولیوز ایدیوپاتیک در بزرگسالی را در زنان افزایش می‌دهد.
دلایل چند فاکتوری
شناخت علت و معلولی چند وجهی جنبه مهمی در درک ماهیت شرایط ایدیوپاتیک است. وقتی یک بیماری به صورت ایدیوپاتیک تعریف شود، توسعه این بیماری را نمی‌توان به یک دلیل خاص مرتبط دانست. این موضوع به این معنی نیست که یک بیماری ایدیوپاتیک نمی‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. این امر به عنوان دلایل چند فاکتوری گفته می‌شود.
وقتی صحبت از انحراف ستون فقرات ایدیوپاتیک می‌شود، به طور کلی پذیرفته می‌شود که به دلیل ترکیبی از متغیرها ممکن است ایجاد شود و این متغیرها می‌توانند از بیمار تا بیمار دیگر متفاوت باشند. از پیش‌بینی‌های ژنتیکی احتمالی، عوامل محیطی گرفته تا عدم تعادل هورمونی و ماهیچه‌ها، ما فقط نمی‌دانیم که کدام متغیرها منجر به ایجاد انحراف غیرطبیعی ستون فقرات می‌شوند.
اسکولیوز دژنراتیو
اسکولیوز دژنراتیو در افراد مسن اتفاق می‌افتد که دیسک های ستون فقرات به دلیل اثرات طبیعی پیری رو به زوال است و این امر می‌تواند منجر به ایجاد انحنای غیرطبیعی ستون فقرات شود.
اسکولیوز آسیبی
در حالی که متخصصان از ایجاد تروما شدید برای ایجاد این نوع از بیماری مطمئن نیستند ، اما حوادث می‌تواند باعث ایجاد ناهنجاری‌های ستون فقرات شود.
اسکولیوز پاتولوژیک
اسکولیوز پاتولوژیک در صورت وجود تومورها و فشار آوردن به ستون فقرات ایجاد می‌شود. فشاری که تومورها روی ستون فقرات اعمال می‌کنند می‌تواند باعث ایجاد انحراف در بدن شود.
اسكوليوز ایدیوپاتیک بزرگسالان
در حالی که این نوع بیماری می‌تواند در هر فردی ایجاد شود، مواردی که از اسکولیوز ایدیوپاتیک بزرگسالان دیده می‌شود بسیار نادر است. در بیشتر موارد ، همان طور که قبلاً ذکر شد ، این موارد پسوند موارد بیماری با علت ناشناخته است که علت آنها تشخیص داده نشده اند، اما البته ، تأیید و پیگیری این موارد دشوار است.
تشخیص انحراف ستون فقرات
انحراف ستون فقرات معمولاً پس از معاینه فیزیکی ستون فقرات ، دنده‌ها ، باسن و شانه‌ها قابل تشخیص است. از شما خواسته می‌شود كه به جلو خم شوید تا ببینید كه مناطقی از ستون فقرات شما از برجستگی خاصی برخوردار هستند یا خیر. به عنوان مثال ، ممکن است یکی از شانه‌های شما بالاتر از دیگری باشد یا ممکن است در پشت شما برآمدگی وجود داشته باشد.
معاینات اولیه معمولاً توسط پزشک انجام می‌شود، اگرچه ممکن است پرستار مدرسه در صورت شک به انحراف ستون فقرات در کودک ، آن را انجام دهد. پس از معاینه ، ممکن است شما یا فرزندتان برای آزمایش‌های بیشتر به یک متخصص ارتوپدی (متخصص در زمینه بیماری‌هایی که روی اسکلت تأثیر می‌گذارند) ارجاع شوید.
اسکن‌ها
متخصص ارتوپدی برای تأیید تشخیص انحراف ستون فقرات، از تصویر برداری اشعه ایکس استفاده می‌کند.
تصاویر اشعه ایکس همچنین به تعیین شکل، جهت، مکان و زاویه انحراف کمک می‌کند. نام پزشکی که برای زاویه انحنای ستون فقرات استفاده می‌شود، به زاویه کوب (Cobb ) معروف است. در برخی موارد ، آزمایش‌های دیگری مانند اسکن رزونانس مغناطیسی (MRI) یا اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) ممکن است توصیه شود.
اگر علائمی دارید که باعث آسیب یا تحریک عصب شما می‌شود ، ممکن است شما به یک نوع پیشرفته تر از اشعه ایکس که در آن یک رنگ مخصوص، برای برجسته کردن ناحیه اطراف ستون فقرات تزریق شده است، ارجاع داده شوید.
درمان
در بزرگسالان، درمان معمولاً برای تسکین هرگونه درد متمرکز است.
داروها
معمولاً برای تسکین علائم دردناک همراه با انحراف ستون فقرات، داروهای مسکن توصیه می‌شود. پاراستامول معمولاً اولین خط درمان است. اگر پاراستامول کار نکند ، می‌توان از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن استفاده کرد.
اگر به دلیل فشرده سازی ستون فقرات یا تحریک انتهای عصب ، درد عصبی را تجربه کرده اید ، ممکن است یک بلوک کننده عصبی توصیه شود. این دارو شامل تزریق بی حسی موضعی به طور مستقیم به اعصاب آسیب دیده است. یک بلوک عصبی باید تسکین کوتاه مدت داشته باشد زیرا بی حسی موضعی سیگنال های درد را که از اعصاب به مغز شما منتقل می‌شود ، متوقف می‌کند. اگر تصور می‌شود پوکی استخوان ستون فقرات شما در علائم شما نقش دارد، ممکن است برای تقویت استخوان‌ها به شما دارو و مکمل داده شود. درباره درمان پوکی استخوان اطلاعات بیشتری کسب کنید.
بریس ها
اگر انحنای ستون فقرات شدیدتر باشد (با زاویه بیش از 20 درجه) یا به تدریج بدتر شود ، معمولاً به یک بریس نیاز خواهد بود. یک بریس نمی‌تواند اسکولیوز را درمان کند یا انحنای موجود در ستون فقرات را اصلاح کند ، اما می‌تواند جلوی وخیم تر شدن این انحنا را بگیرد.
اندازه این بریس باید به دقت با ستون فقرات شما متناسب باشد. برای انجام این کار ، نیاز به تهیه یک قالب از کمر بیمار می‌باشد. این کار به صورت سرپایی انجام می‌شود ، بدین معنی که کودک شما مجبور نخواهد بود یک شب در بیمارستان بماند. در عوض ، آنها یک یا چند قرار ملاقات در بیمارستان یا کلینیک خواهند داشت.
معمولاً توصیه می‌شود که روزانه 23 ساعت بریس پوشیده شود و فقط برای حمام‌ها و دوش ها برداشته شود. بریس نباید در فعالیت عادی روزمره تداخل داشته باشد و در بیشتر ورزش های غیر تماسی می‌توان پوشید. با این وجود توصیه می‌شود که در هنگام ورزش های تماسی ، بریس برداشته شود. برای کودکانی که باید از بریس استفاده کنند، می‌توانند ورزش منظم را انجام دهند. این امر به بهبود تن عضلانی و قدرت بدن کمک می‌کند و به راحت‌تر پوشیدن بریس کمک خواهد کرد.
انجام تمریناتی برای انحراف ستون فقرات
تمرین‌های خاص برای بهبود انحراف ستون فقرات حرکت‌های ویژه ای هستند که برای هر بیمار به صورت اختصاصی تعریف شده اند و هدف آنها مخالفت با انحنای اسکولیوز – جلوگیری از پیشرفت آن و به مرور زمان کمک به کاهش میزان انحراف ستون فقرات است.
در هسته اصلی ورزش مخصوص اسکولیوز ، یک بیمار باید یاد بگیرد که چگونه می‌تواند انحنا و وضعیت خاص خود را به بهترین شکل ممکن اصلاح کند و سپس وضعیت اصلاح شده خود را در زندگی روزمره حفظ کند. تمرینات جهت حرکت ستون فقرات در جهت مخالف حالتی که در آن قرار گرفته اند انجام می‌شود و سپس تقویت سیستم عصبی-عضلانی در آن موقعیت بهبود می‌یابد
روش های درمانی اضافی
هیچ مدرک موثقی مبنی بر این که درمان‌های اضافی مانند استئوپاتی (دست‌کاری در عضلات ، اعصاب و مفاصل) ، رفلکسولوژی (ماساژ مناطق خاصی از بدن برای بهبود سلامت عمومی) و طب سوزنی (فرو کردن سوزن به نقاط خاصی از بدن برای ایجاد بهبودی در آن ناحیه) وجود ندارد که می‌تواند برای اصلاح انحراف ستون فقرات یا توقف پیشرفت آن استفاده شود. با این حال ، فیزیوتراپی ممکن است در ترکیب با استفاده از یک بریس کمر مفید باشد.
جراحی
به دلیل خطرات نسبتاً زیاد مرتبط با جراحی نخاع ، جراحی انحراف ستون فقرات معمولاً فقط در موارد شدید توصیه می‌شود. گزینه‌های جراحی برای انحراف ستون فقرات شامل موارد زیر است:
رفع فشار – اگر دیسکی روی عصب فشار وارد می‌کند، می‌توان دیسک را جا به جا کرد تا فشار روی عصب کاهش یابد.
عمل جراحی فیوژن ستون فقرات – جایی که موقعیت ستون فقرات با استفاده از میله های فلزی ، صفحات یا پیچ ها قبل از اینکه در محل استفاده شود با استفاده از پیوند استخوان اصلاح می‌شود.
عوارض شایع جراحی ستون فقرات شامل موارد زیر است:
- جراحی نتوانسته است به کاهش چشمگیر علائم درد منجر شود. این اتفاق در حدود 30٪ از بزرگسالان مبتلا به انحراف ستون فقرات رخ می‌دهد
- در موارد جراحی فیوژن ستون فقرات ، بخش‌هایی از ستون فقرات ممکن است نتوانند به درستی با هم ادغام شوند. این اتفاق در حدود 5-10٪ موارد رخ می‌دهد
عوارض کمتر شایع در جراحی ستون فقرات شامل موارد زیر است:
- عفونت – که از 1 در 50 مورد تخمین زده می‌شود
لخته‌های خون – که از هر 1 در 100 مورد تخمین زده می‌شود
- انزال رتروگراد در مردان – جایی که اسپرم هنگام انزال به جای خارج شدن از آلت تناسلی به عقب بازگشته و به مثانه می‌رود. این اتفاق در نتیجه آسیب عصبی رخ می‌دهد و تقریباً از هر از 1 در 100 مورد تخمین زده می‌شود
آسیب جدی‌تر عصب می‌تواند منجر به از بین رفتن عملکرد مثانه یا روده شود و باعث بی اختیاری ادرار و روده شود. با این حال ، این موارد نیز بسیار نادر است.
