دلایل مختلفی برای درد کف پا وجود دارد. این درد گاهی اوقات به دلیل یک بیماری شناخته شده مانند ورم کف پا، ایستادن طولانی مدت روی پاها، بدشکلی پا یا کف پا و بیماری‌هایی مانند دیابت یا چاقی ایجاد می‌شود. کفش شما نیز مهم است. کفش‌ها باید از تمام قسمت‌های پای شما به ویژه قسمت پایین پا پشتیبانی کنند. اگر زمان زیادی را روی پاهایتان می‌گذرانید، اگر چاق هستید، اگر باردار هستید یا فعالیت‌های ورزشی انجام می‌دهید این مسئله بسیار مهم است.
از آن‌جا که پا از ساختار پیچیده‌ای برخوردار است، مهم است که در صورت بروز اولین علائم به پزشک متخصص پا مراجعه کنید.
نحوه درمان درد کف پای شما به علت درد بستگی دارد. تشخیص درد در مراحل ابتدایی در تعیین بهترین گزینه‌های درمانی مهم است.
علت درد کف پا چیست؟
بدانید چه چیزی باعث درد کف پای شما شده است و گزینه‌های درمانی را که به تسکین علائم آسیب كف پایتان کمک می‌کند، بیاموزید.
آیا اغلب درد شدید و تیزی را در پایین پا بین انگشتان و پاشنه پای خود تجربه می‌کنید؟ یا احساس سوزش در قسمت میانی کف پای خود دارید؟ در این صورت شما درد کف پا را تجربه می‌کنید. شرایط مختلفی وجود دارد که باعث بروز این ناراحتی می‌شود.
ورم کف پا
اگر شما اغلب یک درد شدید در قسمت کف پا به سمت پاشنه احساس می‌کنید، ممکن است دچار یک بیماری شایع به نام فاسیتیس پلانتاری باشید. این نوع آسیب گاهی به آن “درد پاهای دویدن” هم گفته می‌شود و با درد و التهاب در فاشیا، یک نوار ضخیم از بافت کف پا که از پاشنه تا انگشتان پا می‌گذرد، مشخص می‌شود. درد فاسیتیس پلانتاری عموماً در صبح زمانی که بلند می‌شوید، شدیدتر است و در طول روز کاهش می‌یابد. با این حال، ممکن است توسط استقرار برای مدت طولانی یا راه رفتن زیاد تحریک شود.
در بیشتر موارد، فاسیتیس پلانتاری به دلیل استرس شدید روی عضلات پا ایجاد می‌شود. این مشکل ممکن است به علت عواملی مانند استفاده از کفش‌های پاشنه بلند یا نامناسب، اضافه وزن بیش از حد، ورزش بیش از حد یا انجام فعالیت بدنی که بدن شما برای آن آماده نیست، و برخی از ناهنجاری‌های پا (مانند کف پای صاف یا قوس بیش از حد پا) رخ می‌دهد.
پارگی فاشیا پلانتار
شکستگی فاشیا در منطقه کف پا می‌تواند منجر به درد کف پا شود که در طی فعالیت بدنی بدتر می‌شود. افرادی که با پارگی فاشیا در ناحیه کف پا مواجه هستند، در بیشتر موارد درد را در منطقه پاشنه پا احساس می‌کنند، اما درد در ناحیه قوس کف پا نیز شایع است. اگر پزشک تشخیص دهد که فاشیا در کف پای شما پاره شده یا کشیده شده است، ممکن است به شما جراحی را توصیه کند یا از اسپرت یا گچ برای ثابت نگه داشتن پا استفاده کند. فیزیوتراپی و عدم تحرک معمولاً بعد از شکستگی فاشیا توصیه می‌شود یا جایگزین جراحی می‌شود.
کف پای صاف
تقریباً یک سوم افراد با نوعی بدشکلی پا به نام كف پای صاف (قوس‌های افتاده) متولد می‌شوند. این وضعیت با قوس بسیار کم در پا مشخص می‌شود که منجر به برخورد بیشتر (و گاهی اوقات همه) قسمت کف پا به زمین می‌شود. افرادی که با این بیماری متولد نشده‌اند نیز می‌توانند به مرور زمان و در صورت آسیب دیدگی یا کشیدگی تاندون‌های قوس پا به آن مبتلا شوند.
کف پای صاف معمولا بدون درد است. اما برخی از افراد هنگام دویدن، راه رفتن و پریدن، در ناحیه پاشنه و قوس کف پای خود درد شدیدی را احساس می‌کنند. ارتزهای سفارشی می‌توانند درد قوس کف پا مربوط به این بیماری را کاهش دهند.
قوس زياد كف پا
مشکلی به نام پا قوس زیاد کف پا یا پای سوپینت یکی دیگر از ناهنجاری‌های شایع پا است که می‌تواند باعث درد کف پا شود. این بیماری به دلیل عدم توانایی صاف شدن کف پا در هنگام تحمل وزن مشخص می‌شود که می‌تواند باعث ایجاد درد در قوس پا و همچنین مچ پا، ساق پا، زانوها و کمر شود.
در بیشتر موارد، ابتلا به قوس زیاد کف پا در بدو تولد وجود دارد اما می‌تواند ناشی از مواردی مانند سکته مغزی، آرتریت روماتوئید، دیابت، فلج مغزی، بیماری Charcot-Marie-Tooth و سایر مشکلات پزشکی نیز باشد.
قوس زیاد کف پا علاوه بر درد قوس، اغلب باعث ایجاد پینه، درد و التهاب تاندون پاشنه آشیل و متاتارسالژی می‌شود.
سندرم تونل تارسال
سندرم تونل تارسال نوعی بیماری پا است که باعث فشرده‌سازی عصب درشت نی می‌شود. این عصب از میان تونل تارس موجود در داخل مچ‌پا عبور می‌کند. اگرچه سندرم تونل تارسال معمولاً باعث درد و سوزن سوزن شدن در کف پا، پاشنه پا، مچ پا و پایین پا می‌شود، اما گاهی اوقات نیز منجر به ایجاد احساس سوزش در قوس کف پا می‌شود که تا زانو گسترش پیدا می‌کند.
آسیب در پا (پیچ خوردگی، شکستگی استخوان یا کبودی)
گاهی اوقات آسیب دیدگی پا مانند پیچ خوردگی، شکستگی استخوان و کوفتگی می‌تواند منجر به درد کف پا شود. به عنوان مثال قدم گذاشتن روی چیزی که به ساختار پایین پای شما آسیب می‌رساند یا پیچاندن غیرطبیعی قوس کف پا در هنگام ورزش یا فعالیت‌های ورزشی. اگر اخیراً دچار آسیب دیدگی پا شده‌اید و دچار درد قوس کف پا هستید، برای تشخیص مشکل پیچ خوردگی پا، کوفتگی یا شکستگی استخوان باید به پزشک یا متخصص پا مراجعه کنید.
نوروما
نوروما تورم عصب است که به طور معمول در اثر آسیب، فعاليت بیش از حد پا یا ضربه ایجاد می‌شود. این بیماری گاهی اوقات تومور عصب نیز نامیده می‌شود. بیشترین نقطه‌ای که درگیر این مشکل می‌شود، قسمت جلوی کف پا است. علائم مرتبط با نوروما شامل سوزش، درد و بی‌حسی در انگشتان پا است اما در موارد نادر بیماران ممكن است درد کف پا را نیز تجربه کنند. درمان معمول نوروما شامل تزریق کورتیزون، ارتز و جراحی است.
آرتروز
آرتروز نوعی بیماری است که باعث درد، تورم و التهاب مفاصل می‌شود. وقتی آرتروز روی پاهای فرد تأثیر می‌گذارد، او اغلب برای جلوگیری از درد، سعی می‌کند سبک راه رفتن را اصلاح کند و فشاری روی پای آسیب دیده خود وارد نکند. این کار می‌تواند فشار بی‌موردی را بر روی قسمت‌های مختلف پا وارد کند و منجر به درد کف پا شود.
فعاليت بیش از حد
گاهی اوقات درد کف پا فقط به دلیل فعاليت بیش از حد پا مانند پیاده روی در مسافت‌های طولانی، انجام حرکات تکراری پا برای مدت زمان زياد و ورزش کردن بیش از توانایی‌های فعلی شماست. فعاليت بیش از حد می‌تواند باعث خستگی عضلات و تاندون‌ها و همچنین آسیب‌هایی مانند پارگی فاشیا شود كه در نهایت همه این‌ها می‌توانند به درد قوس کف پا منجر شوند.
کالوس، بونیونت یا همرتو
برخی از بیماری‌های پا مانند کالوس، بونیونت، یا همرتو علیرغم اینکه بسیار نادر هستند، می‌توانند باعث درد در قوس پای شما شوند. هر یک از این بیماری‌ها می‌توانند در راه رفتن طبیعی شما اختلال ایجاد کنند و همچنین می‌توانند فشاری ایجاد کنند که باعث تحریک قوس کف پا و سایر نواحی پای شما شود. با استفاده از چند روش درمانی خانگی ساده می‌توان پینه‌ها را به راحتی از بین برد. اما برای کمک به تسکین درد ممکن است به ارتز نیز احتیاج داشته باشید. در صورت استفاده از کفش‌های مناسب و راحت و بدون پاشنه یا پاشنه بسیار کم، در هر سه بیماری می‌توانید درد کمتری را تجربه کنید.
چه زمانی باید به دنبال درمان درد کف پا باشيد
اگر درد کف پای شما در برنامه روزمره و فعالیت‌های شما تداخل ایجاد می‌کند، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. اگر به نظر می‌رسد قوس کف پای شما تغییر رنگ یا تغییر شکل داده است (هر دو علائم آسیب دیدگی یا شکستگی استخوان است) و نسبت به لمس بسیار حساس است یا باعث اختلال در حرکت و راه رفتن شما می‌شود، باید برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
اگر به نظر نمی‌رسد هیچ یک از مشکلات فوق منشا درد پای شما باشد، بايد بررسی کنید که آیا به یک بیماری پای بسیار شایع به نام تاندونیت آشیل مبتلا هستید یا خیر. همچنین می‌توانید برخی از روش‌های ماساژ پا را برای کمک به تسکین درد کف پای خود امتحان کنید.
چگونه می‌توانم درد کف پای خود را درمان کنم؟
نحوه درمان درد کف پای شما به علت درد بستگی دارد. تشخیص درد در مراحل ابتدایی برای تعیین بهترین گزینه‌های درمانی مهم است.
- اگر درد خفیف تا متوسط را تجربه می‌کنید، استفاده از كفش‌های بهتر می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
- اکثر بیماران برای درمان موثر باید از یکسری روش‌های مشخص استفاده کنند. اين روش‌ها شامل استراحت دادن به پا، بستن یخ روی پا به مدت پانزده تا بیست دقیقه، فشرده سازی پا با یك باند و بلند كردن پا حداقل دوازده اینچ بالاتر از قلب است.
- داروهای ضد التهاب و مسکن نیز گاهی اوقات برای درمان درد کف پا استفاده می‌شود. برای موارد جدی‌تر، تزریق استروئید یا جراحی پا ممکن است به کاهش درد و تورم و اصلاح مشکل زمینه‌ای شما (در صورت وجود) کمک کند.
- اگر از یک مورد شدید فاسئیت کف پا رنج می‌برید و روش‌های غیر جراحی برای شما با شکست روبرو شده‌اند، ممکن است پزشک تزریق کورتیزون را برای تسکین درد شما توصیه کند.
- اگر تزریق کورتیزون نیز ناموفق باشد، پزشک شما ممکن است یک روش جراحی را که شامل برش و آزادسازی فاشیای کف پا است، برای شما در نظر بگیرد.
حرکات اصلاحی و فیزیوتراپی
تمرینات کششی متداول که می‌توانند درد کف پا را تسکین، درمان یا از آن جلوگیری کنند شامل موارد زیر هستند:
- کشش فاشیا پلانتار: در حالی که نشسته‌اید، پای آسیب دیده خود را روی زانوی پای دیگر قرار دهید. انگشتان پای دردناک خود را بگیرید و آن‌ها را از قسمت فاشیا پلانتار به آرامی به سمت خود بکشید. این حالت را به مدت ده ثانیه حفظ کنید و بیست بار تکرار کنید.
- فلکس پا (حرکت مچ پا به سمت بالا): این ورزش قبل از بلند شدن از رختخواب (هنگامی که درد ناشی از ورم کف پا بیشتر احساس می‌شود) توصیه می‌شود. این حالت را به مدت ده ثانیه حفظ کنید و سپس بیست بار تکرار کنید.
- کشش رولینگ: در ابتدا این تمرین باید در حالت نشسته، روی صندلی یا لبه تخت انجام شود. با قوس یک پا، یک توپ تنیس یا یک وردنه را ده بار به عقب و جلو بچرخانید، سپس پاها را عوض کرده و تکرار کنید. پس از مدتی این حرکت را در حالت ایستاده انجام دهید.
چگونه می‌توان از بروز درد کف پا جلوگیری کرد؟
چندین کار وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از درد کف پای خود انجام دهید. در ادامه به چند نکته برای کمک به شما در جلوگیری از این شرایط اشاره می‌کنیم:
- هر روز کشش‌های ساده را انجام دهید.
- کفش‌های مناسب و متناسب با فعالیتی که انجام می‌دهید، بپوشید.
- در صورت امکان وزن اضافی خود را کاهش دهید.
- استقامت خود را با تمرینات جدید به آرامی افزایش دهید.
- به پاهای خود استراحت بدهيد و آن‌ها را بلند کنید. هر زمان که ممکن است پاهای خود را حداقل دوازده اینچ بالاتر از قلب خود نگه دارید.
- همیشه دستورالعمل‌های پزشک خود را برای درمان دنبال کنید.
- هر روز فعالیت متفاوتی انجام دهید. به عنوان مثال: یک روز دوچرخه سواری کنید و روز دیگر شنا را امتحان کنید.
سوالاتی که می‌توانید از پزشک خود بپرسید
در اینجا چند سوال وجود دارد که ممکن است بخواهید در مورد درد کف پا از پزشک خود بپرسید:
- فکر می‌کنید ارتزهای بدون نسخه یا سفارشی بیشتر به درد من می‌خورند؟ اگر ارتزهای بدون نسخه را توصیه می‌کنید، کدام محصول بهتر است؟
- آیا لازم است فعالیت‌های عادی من در طول روند بهبودی محدود شوند؟
- اگر درمان غیر جراحی موثر واقع نشود، احتمال اینکه به عمل جراحی احتیاج داشته باشم چقدر است؟
- کدام روش‌های درمانی خانگی برای من مفیدتر است؟
- اگر علائم من از بین نروند، چه مدت باید منتظر بمانم تا دوباره با شما تماس بگیرم؟
