متخصص طب فیزیکی و توانبخشی برای درمان کمردرد، پادرد و …

متخصصانی که در زمینه طب فیزیکی و توانبخشی تخصص خود را اخذ کرده‌اند، به عنوان متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی شناخته می‌شوند. آموزش این پزشکان در دوره تخصصی آنها بر روی استفاده از روش‌های غیرجراحی برای کاهش درد و بهبود ناتوانی‌های بدنی ناشی از آسیب‌دیدگی و بیماری تمرکز دارد.

این شاخه از پزشکی در واقع با شاخه مدیریت و کنترل درد مشابه است، به طوری که تاکید ویژه‌ای بر انجام تمرینات درمانی، حرکات اصلاحی و ورزش برای بازیابی کارایی و قابلیت حرکت بدن وجود دارد. خدمات طب فیزیکی و توانبخشی برای افرادی مناسب است که تمایل دارند از جراحی اجتناب کنند یا حتی جراحی را به تعویق بیندازند. همچنین، این روش‌ها برای افرادی که به دلیل سن یا شرایط پزشکی خاص قادر به انجام جراحی نیستند، مناسب هستند.

چه زمانی باید به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنم؟

در صورت داشتن هر یک از علائم یا مشکلات زیر لازم است به یک ‌ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنید:

• داشتن درد یا سندرم‌های دردناک
• مشکلات و اختلالات ذهنی مانند از دست دادن حافظه، گیج شدن و مشکل در تمرکز
• مشکلات حرکتی مانند اسپاسم عضلانی و احساس خشکی در مفاصل که موجب اختلال در انجام کارهای روزمره شما شده است
• ضعف عضلانی در بدن

همچنین در صورت داشتن شررایط زیر باید به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنید:

• به خاطر بالا بودن سنتان یا به خاطر چاقی مفرط قادر نیستید به خوبی فعال باشید و بدن خود را حرکت دهید
• در گذشته تصادفی کدید یا آسیبی دیده اید که به خاطر آن حالا دچار درد مزمن شده‌اید یا عملکرد حرکتی شما محدود شده
• در گذشته عمل جراحی نیمه‌تهاجمی یا تهاجمی (جراحی باز) انجام داده‌اید که دوره ریکاوری آن بسیار سخت بوده (یا هست)
• بر اثر ابتلا به بیماری‌های سیستم عصبی، سکته مغزی یا دیابت دچار آسیب‌دیدگی عصبی شده اید
• دچار بیماری هستید که موجب درد مزمن شده یا بر توانایی حرکتی شما اثر گذاشته و نمی‌توانید به خوبی از خود مراقبت کنید.
• فرزند شما دچار بیماری یا مشکلات ناتوان‌کننده‌ای مانند فلج مغزی، اسکولیوز (انحراف ستون فقرات) یا نقص‌های مادرزادی است.

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی چه بیماری‌ها و مشکلاتی را درمان می‌کند؟

یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یک تیم توانبخشی چندرشته ای را رهبری می‌کند که از بیمارانی با انواع مختلف مشکلات و بیماری‌ها مراقبت می‌کنند، از جمله:

• مشکلات مفصلی، اسکلتی و عضلانی مانند آسیب‌های رباط و تاندون، شکستگی استخوان، آرتروز، پوکی استخوان، سندرم تونل کارپال، اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات، کمردرد، بیرون زدگی دیسک کمر و گردن درد
• مشکلات و بمار‌های مزمن که عملکرد فرد را محدود کرده یا دردناک هستند مانند نقایص مادرزادی، سرطان، دیابت، بیمارهای قلبی و ریوی
• مشکلات و بیماری‌های سیستم عصبی-عضلانی شامل سکته مغزی، بیماری ALS یا لوگریگ، نوروپاتی، گیرافتادگی عصب‌ها، دیستروفی عضلانی، میوپاتی، بیماری ام‌اس، سندرم گیلن‌باره، سندرم پس از فلج اطفال و بیماری میاستنی گراویس
• ابتلا به دردهای مزمن مانند سردرد، درد ناشی از سرطان، فیبرومالژیا، درد مفاصل، زونا و هر نوع درد مزمن دیگر
• دوره ریکاوری و بهبودی پس از جراحی مانند جراحی‌های جراحی ترمیم و تعویض مفصل ، قطع عضو ، جراحی کمر ، جراحی مغز یا نخاع ، پیوند اعضا و جراحی قلب
• ابتلا به ضایعات مغزی و نخاعی مانند ضربه مغزی ، خونریزی مغزی ، شکستگی جمجمه ، تحت فشار قرار گرفتن طناب نخاع ی و شکستگی مهره‌های کمر و گردن
• تروما و آسیب‌دیدگی شامل آسیب‌های ورزشی یا شغلی، زمین خوردن، سوختگی شدید، تصادف رانندگی یا زخم‌ها و جراحات وارد شده به بدن مثلا بر اثر ضربات چاقو یا تیراندازی

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی چه آزمایشات و تست‌های تشخیصی را انجام می‌دهد یا تجویز می‌کند؟

یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی می‌تواند آزمایشات و تست‌های تشخیصی متعددی را انجام دهد یا تجویز کند از جمله:

• آزمایشات الکترودیاگنتیک از جمله الکترومیوگرافی (EMG) ، مطالعات هدایت عصبی و بررسی واکنش‌های مغز و نخاع  به محرک‌های حسی (SSEPs).
• آزمایشات عمومی سلامت و غربالگری شامل شمارش کامل گلبول‌های خون (CBC) ، آزمایش ادرار، عکسبرداری اشعه ایکس قفسه سینه، آزمایش قند خون (قند)، آزمایش الکترولیت، آزمایش عملکرد کبد و کلیه، غربالگری فشار خون و تست پالس اکسی متری (سطح اکسیژن خون).
• آزمایشات تصویربرداری شامل اشعه ایکس (رادیولوژی)، سونوگرافی، اسکن توموگرافی کامپیوتری یا همان سی‌تی ‌اسکن (CT)، اسکن هسته ای و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

تفاوت متخصص ارتوپد و متخصص طب فیزیکی و توانبخشی چیست؟

متخصصان ارتوپد و متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی هر دو به درمان بیماری‌ها و مشکلاتی که مشابه هم هستند، می‌پردازند. این دو رشته به درمان مشکلات، آسیب‌ها و بیماری‌های اسکلتی عضلانی می‌پردازند. با این حال، متخصص ارتوپد تخصص خاصی در زمینه انجام جراحی‌های ارتوپدی دارد، در حالی که متخصص طب فیزیکی و توانبخشی هیچگونه عمل جراحی انجام نمی‌دهد.

روش‌های درمانی در طب فیزیکی و توانبخشی

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یک برنامه بازتوانی کامل شامل درمان‌هایی تنظیم می‌کند که یا خود بیمار به تنهایی یا با کمک تیم توانبخشی می‌تواند انجام دهد. برنامه ی درمانی هر بیمار با توجه نتایج تست‌های تشخیصی و وضعیت بیمار متفاوت است. تیم توانبخشی می‌تواند متشکل از پزشکان و متخصصین مختلفی از جمله پزشک عمومی، فیزیوتراپیست، متخصص کاردرمانی، متخصص گفتاردرمانی، مشاور، روانشناس و مددکار اجتماعی باشد.

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی عمل جراحی انجام نمی‌دهد. روش‌های درمانی که متخصص طب فیزیکی و توانبخشی معمولا انجام می‌دهند یا تجویز می‌کنند شامل موارد زیر می‌شود:

• تجهیزات تطبیقی و وسایل کمکی شامل ارتز (کفی کفش)، آتل (بریس)، پروتز، صندلی چرخدار و وسایل ارتباطی کمکی
• درمان‌های دستی، آتل‌بندی، ورش‌هایی برای بهبود دامنه حرکتی، تقویت عضلات و بهبود تمایز حسی عصب‌ها
• تراپی‌هایی برای لنف ادم و سرطان شامل تکنیک‌هایی برای مدیریت عوارض جانبی درمانهای سرطان (مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی) و کاهش تجمع مایع لنفاوی
• دارودرمانی شامل تزریق برای تسکین درد و اسپاسم عضلانی
• کاردرمانی شامل آموزش مجدد شیوه انجام فعالیتهای روزانه، بازیابی کنترل شانه‌ها و دستها، استفاده از ویلچر و سایر تجهیزات کمکی برای کمک به عملکرد مستقل بیمار
• فیزیوتراپی و تمرین‌های درمانی شامل آب درمانی؛ ماساژ بافتهای نرم؛ اولتراسوندتراپی؛ فیزیوتراپی قفسه سینه ؛ و سایر تمرینات و حرکات برای بهبود قدرت عضلانی، حرکت پذیری و تناسب اندام بیمار
• مددکاری اجتماعی و روانی شامل بیوفیدبک؛ مشاوره گروه‌های سنی مختلف، کمک به بازگشت مجدد به کار یا مدرسه؛ و جسات درمان فردی، خانوادگی یا گروهی
• گفتار درمانی شامل: تراپی برای بهبود تونایی بلع و درمان‌های شناختی-ارتباطی برای بهبود گفتار، ارتباط، توانایی تفکر، حافظه، درک، خواندن و نوشتن
• توانبخشی شغلی شامل ارزیابی‌های روانشناختی، مشاوره شغلی و تجویز تجهیزات کمکی برای تسهیل دسترسی به محل کار و امکانات کمکی در محل کار
• آموزش به بیمار. متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی تلاش می کنند که بیماران خود را در مورد بهترین گزینه‌های درمانی برای مشکل خود آموزش دهند. به احتمال زیاد، هرچه اطلاعات بیشتری در مورد وضعیت خود داشته باشید، احساس بهتری خواهید داشت.
• تراپی‌هایی برای مدیریت درد. این روش‌ها می‌تواند شامل درمان‌هایی مانند گرمای مرطوب، درمان بیوالکتریک، اولتراسوندتراپی و موارد دیگر باشد. روش‌های مدیریت درد اغلب موازی با ورزش درمانی استفاده می‌شود.
• آرامش و ریلکسیشن. ذهن نقش مهمی در مدیریت درد دارد. برخی از درمانهای ریلکسیشن عبارتند از: تمرینات تنفس عمیق، تصویرسازی ذهنی هدایت شده و بیوفیدبک.