آیا قوس کمر در کودکان قابل درمان است؟
لوردوز یا قوس کمر یکی از بدشکلی‌های ستون فقرات است و به وضعیتی گفته می‌شود که انحنای مهره‌های ستون فقرات در ناحیه کمر بیشتر از حد عادی باشد. کودکان مبتلا به لوردوز، گودی کمر بیش از اندازه دارند.
فهرست مطالب
علل لوردوز در کودکان
هر کودکی ممکن است با بدشکلی لوردوز متولد شود یا در سال‌های بعد بنا به دلایل مختلف دچار این بدشکلی شود. علل ایجاد گودی کمر به شرح زیر است:
- اختلال‌های ژنتیک
- حالت اندامی نامناسب
- مشکلات سیستم عصبی
- جراحی ستون فقرات
- مشکلات لگن یا مفصل ران
علائم قوس کمر در کودکان
علائم لوردوز در تمام کودکان یکسان نیست. برآمده شدن غیرعادی باسن ویژگی اصلی لوردوز است. علائم گودی کمر متغیر است و به همراه بودن لوردوز با نقص‌های دیگر بستگی دارد. از جمله علائم لوردوز می‌توان به اختلال‌های ستون فقرات، دیستروفی عضلانی، مشکلات رشدی مفصل ران یا اختلال‌های سیستم عصبی اشاره کرد.
علائم لوردوز می‌تواند شبیه به علائم دیگر مشکلات کمر و ستون فقرات باشد. همچنین علائم گاهی اوقات پی‌آمد عفونت یا آسیب‌دیدگی است. بنابراین در صورت مشاهده علائم حتماً برای تشخیص صحیح به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص لوردوز در کودکان
پزشک اطفال می‌تواند لوردوز را پس از بررسی پرونده پزشکی کودک، معاینه بالینی و انجام آزمایش‌های خاص تشخیص دهد. همچنین پزشک سوالاتی را درباره سابقه خانوادگی لوردوز می‌پرسد.
ممکن است لازم باشد که آزمایش‌های زیر برای تشخیص گودی کمر انجام شود:
- رادیوگرافی: از اندام‌ها، بافت‌های داخلی و استخوان‌ها عکس گرفته می‌شود. پزشک با توجه به عکس می‌تواند زاویه انحنای ستون فقرات را اندازه‌گیری کند. درمان غالباً بر پایه این اندازه‌گیری توصیه می‌شود.
- اسکن استخوان: اسکن استخوان به منظور تشخیص افتراقی و رد احتمال ابتلا به عفونت یا شکستگی استخوان‌های ستون فقرات انجام می‌شود.
- MRI: در این روش از رایانه و آهنرباهای بزرگ برای به دست آوردن تصاویری دقیق از اندام‌ها و ساختارهای داخلی بدن استفاده می‌شود. اسکن ام آر آی برای تشخیص افتراقی دیگر مشکلات نخاعی و عصبی مفید است.
- سی تی اسکن: در این روش از اشعه ایکس و رایانه برای به دست آوردن تصاویری دقیق از بدن استفاده می‌شود.
- آزمایش خون: نمونه خونی که در آزمایشگاه از بیمار گرفته می‌شود، بررسی می‌شود تا پزشک اطلاعات بیشتری درباره وضعیت کودک پیدا کند.
تشخیص زودهنگام لوردوز برای موفقیت درمان مهم است. پزشک و حتی مربی بهداشت مدرسه می‌توانند نشانه‌های قوس کمر را در کودکان به طور مرتب بررسی کنند.
درمان گودی کمر در کودکان
درمان گودی کمر به علائم، سن و وضعیت سلامت عمومی کودک و شدت عارضه بستگی دارد.
درمان با هدف جلوگیری از بیشتر شدن گودی کمر و پیشگیری از تشدید بدشکلی انجام می‌شود. روش درمان با توجه به علت ایجاد شدن قوس کمر و سال‌های باقیمانده از رشد استخوانی کودک انتخاب می‌شود. روش‌های درمان لوردوز به شرح زیر است:
- تحت نظر گرفتن و معاینه مکرر: کودک باید تحت نظر پزشک باشد تا پزشک انحنای ستون فقرات را در دوران رشد کنترل کند.
- ورزش: اگر لوردوز پی‌آمد حالت اندامی نامناسب باشد، ورزش‌های ساده می‌تواند به اصلاح آن کمک کند.
- درمان بیماری‌های دیگر: قوس کمر گاهی نتیجه ابتلا به بیماری‌های دیگری مانند اختلال مفصل ران است. درمان عارضه اصلی به رفع گودی کمر کمک می‌کند.
- جراحی: درمان گودی کمر به ندرت به جراحی نیاز پیدا می‌کند.
سوالات متداول
عوارض گودی کمر در کودکان و بزرگسالان چیست؟
از شایع‌ترین عوارض گودی یا قوس کمر در کودکان و بزرگسالان، کمردرد و درد در ناحیه ستون فقرات است. فشار ناشی از گودی کمر به ستون فقرات منجر به احساس درد در این ناحیه شده و محدودیت را در فعالیت‌های روزانه فرد به دنبال دارد. این عارضه هم در بزرگسالان و هم در کودکان وجود دارد.
علل گودی کمر در بزرگسالان چیست؟
چنانچه قوس کمر مادرزادی نباشد، عامل‌های دیگری باعث این بدشکلی شده است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دمر خوابیدن: اثر دمر خوابیدن به سفتی یا نرمی تشکتان بستگی دارد؛ اما وقتی دمر می‌خوابید، سرتان را روی می‌گذارید و بالش را با بازوهایتان بغل می‌کنید، احتمالاً فشاری رو به جلو را به مفصل‌های ران وارد می‌کنید و گودی کمرتان تشدید می‌شود. پس بهتر است سعی کنید به پشت بخوابید.
- نشستن نامناسب: اگر به شکلی می‌نشینید که باسن زیر بدن قرار می‌گیرد و جلوی لگن بالا می‌آید، در واقع بافت‌ها را مجبور می‌کنید که به این وضعیت عادت کنند و در این شکل نامناسب باقی بمانند.
- ایستادن مداوم در وضعیت نامناسب: دقت کنید که همواره در وضعیت صحیح ایستاده باشید. استخوان مفصل ران باید در راستای استخوان مچ پا قرار بگیرد. ایستادن در وضعیت نامناسب گودی کمر را بیشتر خواهد کرد.
- وارد شدن کشش بیش از اندازه به فلکسورهای مفصل ران: وقتی کمر گودی بیش از اندازه دارد، مفصل‌های ران در حالت کشیده قرار دارند، بنابراین اگر کشش بیشتری را به آنها اعمال کنید، این کشش مضاعف فقط باعث ضعیف‌تر شدن آنها می‌شود.
- ضعیف بودن عضلات: برخی بیمارانی که گودی کمرشان در حال تشدید شدن است، سال‌ها است که ورزش نکرده‌اند. یادگیری عادت‌های سالم‌تر و شروع ورزش درمانی برای تقویت عضلات ضعیف کمک می‌کند تا حالت اندامی بهتر شود.
تمرین‌های اصلاحی لوردوز برای بزرگسالان
عضلات سرینی
اگر عضلات سرینی ضعیف باشد، نمی‌تواند جلوی مفاصل ران را باز نگه دارد. هرچه عضلات سرینی قوی‌تر باشد، بهتر می‌تواند لگن را عقب بکشد و در موقعیت خنثی نگه دارد. در نتیجه مهره‌های کمری پایدار می‌شود.
فلکسورهای مفصل ران
عضلات فلکسور مفصل ران در حالت ایده‌آل باید قوی و منعطف باشد؛ اما این عضلات به دلیل گودی کمر کوتاه و ضعیف می‌شود. حرکات کششی استاتیک عضلات فلکسور مفصل ران از جمله حرکات ایده‌آل به شمار می‌رود، اما حرکاتی مانند قیچی و حرکت دیپ پنجه نیز که باعث خمش فلکسور مفصل ران و کشش آنها تحت تحمل وزن می‌شود، برای تقویت آنها مفید است.
عضلات مورب و راست شکم
عضلات مورب و راست شکم دنده‌ها و مفصل‌های ران را به یکدیگر نزدیکتر می‌کنند و به این ترتیب در نتیجه عقب کشیده شدن لگن و قرار گرفتن آن زیر بدن و رفع کشش روی مهره‌های کمری، گودی کمر کمی صاف می‌شود. به علاوه عضلات شکم قوی بهتر از ستون فقرات حمایت می‌کند و فشار روی عضلات کمر را کاهش می‌دهد.
عضلات اکستنسور کمر
عضلات اکستنسور کمر در امتداد دو طرف مهره‌های کمری قرار دارند. وقتی این عضلات کوتاه می‌شوند، گودی کمر بیشتر می‌شود. ازآنجایی که این عضلات در نتیجه لوردوز منقبض و خشک می‌شود، بهتر است نرمش‌هایی را که باعث تشدید بدشکلی می‌شود، انجام ندهید و در عوض حرکات خمشی و کششی را امتحان کنید.
