سیاتیک نوعی بیماری است که عصب سیاتیک پس از نشات گرفتن از ناحیه کمر تحت فشار قرار گرفته، تحریک میشود و در نتیجه باعث درد در ناحیهای میشود که از آن عبور میکند. عصب سیاتیک پس ازنشات گرفتن از ناحیه کمر به سمت پایین از پشت ران و پا تا پایین پاها حرکت میکند.
بنابراین، فرد از احساس درد همراه احساس گزگز و کشیدگی در پشت ساق پا و ران شکایت دارد. با این وجود، میزان درد و احساس کشش بستگی به شدت فشرده شدن عصب سیاتیک دارد. درحالت سیاتیک کمتر فشرده، درد در پشت ران تا مفصل زانو احساس میشود و در فشرده شدن شدید درد میتواند تا پایین ساق پا و پا برسد و حتی گاهی اوقات ممکن است بیمار از بی حسی پا شکایت داشته باشند. سیاتیک میتواند با فیزیوتراپی کاملا درمان شود به همین دلیل است که پزشک متخصص مغز و اعصاب یا ارتوپدی اغلب بیمار سیاتیک را به بخش فیزیوتراپی ارجاع میدهد.
سیاتیک خفیف معمولی میتواند برطرف شود، اما اگر بیش از یک هفته هنوز درد را احساس میکنید، مراجعه به پزشک خود لازم است و یا اگر شدید شد، به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارید. در اولین علائم سیاتیک ضروری است که از متخصص کمک بگیرید. متخصصین فیزیوتراپی در کلینیک امید روند درمان را با ارزیابی کامل شروع و معاینات فیزیکی را انجام میدهند. با انجام یک ارزیابی دقیق، آنها میتوانند علت واقعی درد یا اینکه آیا عصب سیاتیک دلیل اصلی است را دریابند. اگر مشخص شد که عصب سیاتیک دلیل اصلی درد است، شما میتوانید از بین موارد مختلفی از درمانهای غیرتهاجمی انتخاب کنید. یکی از گزینههای درمانی، انجام فیزیوتراپی است.
برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهی درمان سیاتیک و یا برای دریافت مشاوره در کلینیک امید با شماره تلفنهای 09128444990 – 02188801800 تماس حاصل فرمایید.
علل سیاتیک
دلایل مختلفی برای تحریک فشردهسازی عصب سیاتیک وجود دارد که شایعترین آنها فتق دیسک کمر، سندرم پیریفورمیس و تنگی کانال نخاعی کمر است.
- فتق دیسک کمر در میان این سه مورد رایج است و به آن بیرون زدگی دیسک یا برآمدگی دیسک کمر نیز میگویند. در این شرایط، دیسک بین مهرهای در ناحیه کمر برجسته شده و عصب سیاتیک را که از آن عبور میکند، فشرده میکند.
برجستگی دیسک چهار مرحله دارد و مرحله چهارم شدیدترین مرحله است و ممکن است نیاز به مداخلات جراحی داشته باشد. سه مرحله اول را میتوان با فیزیوتراپی درمان کرد.
سندرم پیریفورمیس یکی دیگر از دلایل شایع است اما پزشکان اغلب آن را نادیده میگیرند. سندرم پریفورمیس به طور مکرر تشخیص داده نمیشود زیرا علائم این اختلال مشابه علائم سیاتیک است و یک آزمایش تشخیصی قطعی وجود ندارد.
چه افرادی در معرض خطر سیاتیک قرار دارند
همچنین ممکن است به دلیل موارد زیر در معرض سیاتیک باشید:
- برخی تغییرات در ستون فقرات به دلیل افزایش سن که باعث دیسک و خار استخوان میشود.
- افزایش وزن یا چاقی که باعث فشار زیادی به ستون فقرات شما میشود، میتواند باعث تحریک سیاتیک شود.
- شغلی که به پشت شما فشار میآورد و بارهای سنگینی را حمل میکنید.
- ساعات طولانی نشستن میتواند باعث پیشرفت سیاتیک شود.
- مبتلا به دیابت، از آنجا که این نوع شرایط میتواند منجر به آسیبهای عصبی شود.
- بارداری، تومورهای لگن، سیگار کشیدن، تنگی نخاع و اسپوندیلولیستز نیز ممکن است باعث ایجاد سیاتیک شود.
برخی از افراد میتوانند با درمان غیرجراحی سریعتر بهبود یابند. اما نادیده گرفتن درمان میتواند به آسیب دائمی عصب شما منجر شود. بنابراین، این ضروری است که به دنبال درمان مناسب باشید.
علائم سیاتیک
علائم معمول میتواند شامل موارد زیر باشد:
- حساسیت یا درد پشت ران، و در باسن.
- درد میتواند از پشت ساق به عضلات همسترینگ و گاهی اوقات به عضلات ساق پا منتقل شود.
- بی حسی و گزگز در اندام تحتانی.
- هنگامی که به عضله پیری فرمیس هنگام نشستن فشار وارد میشود، حساسیت ایجاد میکند.
- حساسیت و درد کمر.
در واقع باسن ناحیهای دقیق است که در آن عضله عملکرد عصب سیاتیک را فشرده میکند، خوشبختانه با فیزیوتراپی میتوان آن را به راحتی درمان کرد.
در نقص استنوز شرایط کمی پیچیده است، در صورتی رخ میدهد که اعصاب درست در نقطهای که در حال خارج شدن از ناحیه است، فشرده میشوند اما فیزیوتراپی دقیق میتواند برای درمان آن مفید باشد.
گزینههای غیر جراحی درمان سیاتیک
گزینههای درمانی بیشماری وجود دارد که بدون استفاده از جراحی در کاهش یا تسکین درد سیاتیک مفید هستند. برخی از متداولترین روشهای درمانی عبارتند از:
داروهای سیاتیک
داروهای سیاتیک مطمئناً رایجترین روشهای درمانی هستند، زیرا این داروها بین پزشکان و بیماران بسیار محبوب است. با این حال، بسیاری از پزشکان خطرات قابل توجه درمانهای دارویی را نادیده میگیرند و بیشتر بیماران به راحتی نمیدانند که با استفاده مداوم از قویترین داروهای ضد درد، سلامتی و زندگی آنها به خطرافتاده است.
گزینههای درمانی تزریق سیاتیک
تزریق سیاتیک یک اصطلاح عمومی است که برای توصیف گزینههای مختلف درمانی مبتنی بر سوزن استفاده میشود که به طور معمول برای درمان سندروم درد کمر و پا استفاده میشود. تزریق اپیدورال رایجترین نوع سرنگ درمانی متوسط است که برای اکثر بیماریهای سیاتیک استفاده میشود. با این حال، برای برخی از انواع سیاتیک، تزریق پرولوتراپی نیز گاهی اوغات برای ایجاد یک واکنش طبیعی درمانی از بدن استفاده میشود. در موارد سوداوی سیاتیک، روشهای تزریق جایگزین مانند بوتاکس، برای کنترل اسپاسم که تصور میشود از سندروم پیریفورمیس تأمین میشود، مفید بوده است.
فیزیوتراپی برای سیاتیک
فیزیوتراپی در سیاتیک با هدف آزاد سازی فشردهسازی بر روی عصب سیاتیک و در نتیجه کاهش تحریک عصب است. پس از دستیابی به این هدف، فیزیوتراپی با هدف تقویت عضلات کمر برای جلوگیری از بروز مجدد آن انجام میشود.
برای دستیابی به این هدف، یک فیزیوتراپیست ابتدا علت دقیق سیاتیک را ارزیابی کرده و سپس برنامه درمانی را مشخص میکند. برنامه درمانی ترکیبی از الکتروتراپی و تمرینات درمانی دستی است.
درمان دستی یا تحرک
در برآمدگیهای دیسک، تحرک دیسک در تغییر مکان دیسک برآمده بسیار مفید است. در واقع این یک تکنیک بسیار تخصصی است که فقط توسط یک فیزیوتراپ واجد شرایط قابل انجام است. فرد روی شکم خود دراز میکشد و فیزیوتراپیست با دقت بسیار فشار ملایم، کنترل شده و بهینه را روی نقطه دیسک برآمده اعمال میکند. این کار برای عقب بردن قسمت فتق دیسک در جای خود است. این یک تکنیک تخصصی است که فقط میتواند توسط یک فیزیوتراپیست انجام شود.
کشش کمر
کشش کمر در واقع بخشی از الکتروتراپی است که در آن یک نیروی فشار قوی کامل بر ناحیه کمر اعمال میشود تا عصب فشرده را تسکین دهد. این نیرو توسط دستگاه کشش مکانیکی که در مراکز فیزیوتراپی وجود دارد اعمال میشود. کشش در درمان برآمدگی دیسک بسیار مهم است، تقریباً میتواند در درد شدید و احساس گزگز مفید باشد.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
دستگاه TENS مخفف تحریک عصب الکتریکی از طریق پوست است و همچنین بخشی از الکتروتراپی است. دستگاه TENS نوعی تحریک الکتریکی برای کاهش درد و تحریک عصب است. این دارو از طریق دستگاهی تولید میشود که تحریک الکتریکی را ایجاد میکند، این از طریق سیم و الکترودهایی که روی ناحیه کمر بیمار و روی پا تا جایی که از احساس گزگز شکایت دارد به بدن متصل میشود. و سپس دستگاه قرار است تحریک الکتریکی ایجاد کند و درد را تسکین میدهد.
درمان اولتراسونیک
باز هم، این نیز بخشی از الکتروتراپی است که از اشعه اولتراسوند استفاده میکند. این اشعه سونوگرافی درمانی است که در ناحیهای که عصب فشرده میشود، استفاده میشود. هم برای حالت برآمدگی دیسک و هم برای مورد سندروم پیریفورمیس مفید است. اشعه مافوق صوت خاصیت نفوذ عمیقتری دارد و دارای اثر درمانی مانند اثر حرارتی است، یک اثر ماساژ میکرو که به آسیب داخلی کمک میکند تا بهبود یابد و تحریکات عصب را کاهش دهد.
تمرینات
استراحت طولانی مدت که توسط پزشکان در دردهای سیاتیک توصیه میشود، منجر به ضعف عضلات اطراف کمر میشود. ورزش برای تقویت این عضلات ضعیف بسیار مهم است که به نوبه خود به جلوگیری از عود آن کمک میکند. تمرینات کششی کمی نیز وجود دارد که میتواند درد ناشی از گرفتگی عضلات را کاهش دهد.
بریس سیاتیک
بریسهای سیاتیک معمولاً طراحی و کاربردهای متفاوتی دارند. اکثر بریسها از ستون فقرات پشتیبانی و همچنین حرکت را در مناطق دردناک ستون فقرات محدود میکنند. برای تشخیص نوع مناسب بریس موارد قابل توجهی در این قاعده وجود دارد، که قبل از خرید آن باید اول با پزشک مشورت شود. در برخی از موارد بریس برای بیمار مناسب و در برخی موارد توصیه نمیشود.
اصلاحات سبک زندگی
سرانجام، فرد باید اصلاحات سبک زندگی خاص را برای بهبود سریع و جلوگیری از آسیب بیشتر به عصب تا بهبود کامل سیاتیک دنبال کند.
- فرد باید از نحوه صحیح ورود و خروج از رختخواب و در درد شدید هنگام خوابیدن با کمر درد مراقبت کند. همچنین باید احتیاطهای سیاتیک را رعایت کرد.
- رژیمهای غذایی ویژه سیاتیک، استفاده از مکملها و گیاهانی است که سلامت عمومی را بهبود بخشد و حتی ممکن است محافظت کارآمد از برخی انواع سندروم های شبه سیاتیک را فراهم کند.
- گرما یا یخ درمانی بیخطر، آسان و مقرون به صرفه است که ممکن است نتایج خوبی را برای بسیاری از بیماران هنگام استفاده برای درمان سیاتیک در خانه فراهم کند. حتی بسیاری از درمانهای ارائه شده به صورت حرفهای از دیاترمی یا یخ درمانی استفاده میکنند و این ثابت میکند که روشهای ساده و آزمایش شده توسط زمان برای برخی از بیماران بهترین گزینه است.
- استراحت در تختخواب اغلب تجویز میشود و برای استفاده کوتاه مدت در هنگام حملات حاد شدید مفید واقع میشود. با این حال، استراحت در رختخواب هنگامی که بیش از چند روز به طول انجامد، غیر مفید و آسیبرسان است و در واقع یک عامل اصلی ایجاد کننده ناتوانی در ارتباط با درد مزمن است.
درمان غیرجراحی سیاتیک در مقابل جراحی سیاتیک
همانطور که قبلاً بیان شد، جراحی تنها در تعداد محدودی از موارد بهترین راه برای درمان موفقیتآمیز است. این شرایط عموماً شامل مواردی هستند که با تشخیص پاتولوژیک مشخص شدهاند، مانند تنگی شدید نخاعی مرکزی، فتق مهره با علامتهای واضح، انحناهای شدید و غیرمعمول در ستون فقرات و مشکلات شدید اسپوندیلولیستزی. کمتر از 3٪ از جراحیهای سیاتیک در واقع ضروری هستند و اکثر بیماران تنها زیر جراحی قرار میگیرند زیرا گزینههای غیرتهاجمی نتوانستهاند تسکین مناسبی برای آنها ایجاد کنند، و نه به دلیل اینکه شرایط آنها برای مراقبت جراحی منطقی به نظر رسیده است.
قبل از اقدام به هر نوع جراحی، توجه به منطق بسیار حیاتی است. در صورت تشخیص صحیح، ممکن است مراقبتهای غیرتهاجمی تا کنون مفید بوده باشد. وجود واقعیتی که روشهای غیرتهاجمی ممکن است با شکست روبرو شوند، اغلب دقت تشخیص را کاهش میدهد، اما این نکته به ندرت توسط بیماران قبل از جراحی به دلیل اشتباه تشخیصی مورد توجه قرار میگیرد.
در برخی موارد، یک روش غیرتهاجمی ممکن است در واقع بهبود مسائل ساختاری که منجر به درد میشوند را بهبود بخشد. این مورد بعضاً در بیمارانی که تحت مراقبتهای کایروپراکتیک قرار دارند مشاهده میشود، اما معمولاً در بیمارانی که تحت درمان غیرتهاجمی فشردهسازی ستون فقرات قرار میگیرند نیز روی میدهد. این افراد معمولاً میتوانند تسکین پایدار و بدون خطر هیچ گونه مداخله جراحی پیدا کنند. بنابراین، برای افرادی که دارای پارامترهای تشخیصی مناسب هستند، پزشکان توصیه میکنند قبل از هر نوع جراحی، هر روش درمانی غیرتهاجمی را امتحان کنند. این توصیه بر اساس خطرات مرتبط با جراحی ست