درد ناشی از انحراف ستون فقرات(آیا اسکولیوزیس دردناک است؟)

اگرچه درد حاصل از اسکولیوز  در کودکان بسیار نادر است در افراد مسن و با بالا رفتن سن به شدت افزایش پیدا می‌‌کند. در حقیقت مطالعات نشان داده است که حدود ۷۵ درصد از نوجوانانی که دچار اسکولیوز هستند به صورت متناوب دچار انحراف ستون فقرات می‌شوند و حدود ۹۲ درصد از بزرگسالان دچار درد شدید به ستون فقرات می‌شوند و این درد آنها را به مطب پزشک می‌‌کشاند. در این مقاله به بررسی و توضیح علل درد اسکولیوز، نحوه بروز آن و مشکلات مرتبط با روش‌های درمانی می‌پردازیم.

 علل درد حاصل از اسکولیوز چیست؟ 

 درد اسکولیوز اغلب زمانی رخ می‌دهد که اختلالات دیگر ستون فقرات به علت مشکلات وضعیتی تشدید شوند. در برخی موارد این اختلالات به هر شکلی به وجود می‌‌آیند و فقط زمانی باعث احساس درد می‌شوند که در کنار سایر مشکلات ایجاد گردند. در سایر موارد اسکولیوز باعث تحت فشار قرار دادن سایر نقاط و اعضای بدن و بروز سایر مشکلات خواهد شد. در هر حالت نوع درد و درمان آن به شرایط ستون فقرات و نحوه تاثیرگذاری آن بر روی حالت بدن بیمار بستگی دارد. برخی از اختلالاتی که در کنار انحراف ستون فقرات باعث بروز درد می‌شوند به شرح زیر می‌باشند:

• تحلیل رفتگی دیسک در ستون فقرات ناحیه گردن و قفسه سینه و ناحیه لومبر که از آن تحت عنوان اسپندیلوزیس یاد می‌‌شود.
• فتق دیسک یا بیرون زدگی دیسک
• شل شدگی رباط در ستون فقرات و مفاصل لگن
• التهاب مفصل ساکروایلیاک
• در رفتگی مفاصل ستون فقرات و یا حتی شکستگی ستون فقرات

 پزشک برای درمان موثر درد حاصل از انحراف ستون فقرات باید بتواند شرایط خاص ستون فقرات را درک کند و وضعیتی که به علت اسکولیوز ایجاد شده است را به طور دقیق ارزیابی نماید. این امر به پزشک کمک می‌‌کند که بتواند به جای امتحان کردن روش‌های غیر مفید از روش‌های موثر استفاده کند.

 انواع درد حاصل از انحراف ستون فقرات

 درد حاصل از انحراف ستون فقرات می‌تواند در نقاط مختلفی از بدن احساس شود. احساس درد در قسمت فوقانی ستون فقرات، ناحیه پایین کمر، گردن، شانه، ران، اعصاب سیاتیک و حتی بروز درد در دست از شایع ترین نوع درد های مرتبط با اسکولیوز هستند. درک کردن نوع این دردها و ارتباط آنها با اسکولیوز به پزشک کمک می‌‌کند به طور صحیح به درمان این مشکلات بپردازد.

 درد پایین کمر

درد شدید در قسمت پایین کمر به طرز قابل توجهی در بسیاری از نوجوانان مبتلا به اسکولیوز ایدیوپاتیک (انحراف غیرقابل توجیه و بدلیل نامعلوم) رخ می‌دهد. همچنین، درد مزمن در قسمت پایین کمر در بین بزرگسالان بسیار شایع است، حتی در افرادی که انحراف ستون فقرات آن‌ها کم است. افراد مسنی که انحراف ستون فقرات دارند، به طرز قابل توجهی به بیماری تحلیل برنده دیسک (تخریب دیسک) مبتلا می‌شوند که این موضوع باعث آسیب دیدگی رباط‌هایی می‌شود که ستون فقرات را در محل خود نگه می‌دارند. همچنین، تعداد زیادی از بزرگسالان مبتلا به اسکولیوز دچار قوز کمر هستند و این اختلال اصلی‌ترین علت درد کمر آن‌ها است. پوکی استخوان نیز ارتباط نزدیکی با انحراف ستون فقرات دارد. در صورتی که پوکی استخوان به شدت باشد، می‌تواند باعث شکستگی استخوان و فروپاشی ستون فقرات شود.

 سردرد 

افرادی که دچار انحراف ستون فقرات هستند، اغلب از سردردهای مزمن شکایت می‌کنند. این سردردها اغلب به علت گرفتگی عضلات ناحیه گردن به وجود می‌آیند. تعداد زیادی از افراد مبتلا به انحراف ستون فقرات، به دلیل فشاری که به بدن آن‌ها وارد می‌شود، با فشار روی عصب و گرفتگی عضله مواجه می‌شوند. خم شدن سر به سمت جلو در بین افراد بزرگسال مبتلا به انحراف ستون فقرات و نوجوانان بسیار شایع است. این وضعیت بدنی، منجر به گرفتگی عضلات و اختلال در شکل ستون فقرات در ناحیه گردن می‌شود و منجر به درد گردن، به ویژه در قسمت پایین گردن یا زیر جمجمه، و نوعی سردرد مانند میگرن، سردرد خوشه‌ای و سردرد تنشی ناشی از فشار روی یک عصب در بالای گردن می‌شود.

 درد ران 

 افراد مبتلا به انحراف ستون فقرات گاهی اوقات متوجه می‌‌شوند که ارتفاع مفصل یک ران آنها بیشتر از ران دیگر است. این وضعیت اغلب بیشتر از انحنای ستون فقرات قابل مشاهده است. این عدم تعادل منجر به بروز درد و ناراحتی پس از راه رفتن یا ایستادن به مدت طولانی خواهد شد. برنامه درمان این اختلال بر بهبود مشکل ایجاد شده و بهبود توانایی حرکتی هر دو ران و درمان انحراف ستون فقرات تمرکز دارد تا سطح درد به طرز قابل توجهی کنترل شود.

 سیاتیک و تنگی کانال نخاعی

این نوع درد به علت اختلال در شکل ستون فقرات در کنار بیماری تحلیل برنده مفصل به وجود می‌آید. این دو نوع بیماری باعث تنگی فضای بین مفاصل فقرات در جلویی ستون فقرات می‌شوند که از این ناحیه عبور می‌کنند و تحت فشار قرار می‌گیرند. این وضعیت که به آن تنگی کانال نخاعی گفته می‌شود، باعث فشار و فشرده شدن بر روی اعصاب می‌شود و باعث بروز سیاتیک (تحتانی عصب وریدی)، درد، بی‌حسی و تنمل از ناحیه باسن و پشت پاها می‌شود. این وضعیت اغلب در افراد میانسالی که انحنای ستون فقرات آن‌ها شدید است، به وجود می‌آید. به محض پیشرفت این بیماری، بیمار به درمان فوری نیاز خواهد داشت و در صورت عدم دریافت درمان به‌موقع، عمل جراحی مانند لامینکتومی و مصرف داروهای مسکن ممکن است تنها راه برای درمان این اختلال باشند.

 درد شانه

 معمولاً رباط و عضلاتی که در شانه قرار دارند تحت تاثیر اسکولیوز هستند. درد شانه ناشی از انحراف ستون فقرات اغلب در آن قسمت از بدن احساس می‌شود که انحراف ستون فقرات زیاد است. علت بروز درد این است که بدن به طور عجیبی تلاش می‌کند ستون فقرات را به جای اصلی خود بکشد. با گذر زمان درد در هر دو طرف بدن احساس می‌‌شود زیرا شانه به علت تحمل وزن اضافی دردناک خواهد شد.

 احساس درد پس از عمل جراحی

 افرادی که تحت عمل جراحی ستون فقرات از قبیل فیوژن مهره‌ها یا استئوتومی قرار می‌گیرند احتمال آنکه دچار درد پس از عمل جراحی شوند بسیار زیاد است. احساس درد موقت پس از عمل و در دوران بهبود بسیار رایج است اما درد شدید و طولانی مدت به دنبال بروز برخی عوارض جانبی ایجاد خواهد شد. به ندرت پزشک عمل جراحی استئوتومی را برای کوتاه کردن یا افزایش طول پای بیمار انجام می‌دهد. در این نوع جراحی چند ماه طول می‌‌کشد تا بیمار بتواند به طور عادی راه برود.

 شکستگی ستون فقرات 

 شکستگی ستون فقرات از قبیل اسپوندیلولیستزیس می‌‌تواند در همه بیماران و در در هر سنی به وجود بیاید. شکستگی ستون فقرات به علت پوکی استخوان فقط در افراد مبتلا به انحراف ستون فقرات احساس خواهد شد. دو علت شایع شکستگی ستون فقرات عبارت است از شکستگی فشاری مهره‌ها یا تحلیل رفتگی مفاصل فاست. شکستگی فشاری مهره می‌تواند به دنبال ضرب دیدگی مکرر در تمرینات ورزشی یا سقوط از ارتفاع یا تصادفات به وجود بیاید. پوکی استخوان اغلب در میان بیماران مبتلا به اسکولیوز دیده می‌شود.

 روش‌های درمانی رایج برای تسکین درد حاصل از اسکولیوز 

 پزشک عمومی، متخصص ارتوپدی و متخصص فیزیوتراپی تلاش می‌کند که به کمک روش‌های موجود به درمان درد بپردازد. برخی از روش‌های رایج که برای درمان درد ناشی از انحراف ستون فقرات وارد استفاده قرار می‌گیرند به شرح زیر هستند:

 مصرف داروهای مسکن

 معمولاً پزشکان برای تسکین درد به تجویز داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل آسپیرین و ایبوپروفن می‌پردازند. اگرچه این داروها می‌‌تواند به طور موقت باعث تسکین درد شوند مصرف آنها به مدت طولانی با برخی مشکلات مربوط به سلامت از قبیل زخم معده، نارسایی کلیه و حتی سکته همراه خواهد شد. پزشکان به طور متناوب داروهای مسکن قوی تری را تجویز می‌کنند که البته مصرف آنها می‌تواند ریسک اعتیاد بیمار را مطرح نماید.

 تزریق استروئید در اپی دورال 

 اکثر متخصصین درد بیش از سه نوبت به تزریق استروئید در فضای اپی دورال نمی‌پردازند زیرا در صورتی که استروئید بیش از حد مصرف شود می‌‌تواند باعث کاهش قابل توجه حجم استخوان شود و ریسک شکستگی استخوان را افزایش دهد و همچنین مسمومیت بیمار را به دنبال خواهد داشت. اضطراب و خواب آلودگی از عوارض جانبی شایع مصرف استروئید است.

 ماساژ درمانی 

 اگرچه ماساژ درمانی به عنوان یک مکمل عالی در برنامه درمان انحراف ستون فقرات در نظر گرفته می‌شود فقط به طور موقت باعث تسکین درد خواهد شد.

 فیزیوتراپی

 فیزیوتراپی از قبیل اولتراسوند، تحریک الکتریکی و گرما درمانی در بهبود مشکلات ساختاری ناشی از انحراف ستون فقرات مفید است.

 درمان دستی

 اگرچه درمان دستی می‌تواند یک روش بسیار موثر برای بهبود مشکلات ستون فقرات باشد به تنهایی به عنوان یک روش درمانی در انحراف ستون فقرات در نظر گرفته نمی‌شود. اگرچه نباید هیچ یک از این روش‌ها را به طور کامل کنار گذاشت، این روش‌ها فقط می‌توانند به بهبود علائم و نشانه‌های درد بپردازند و به هیچ عنوان نباید باعث بروز درد شوند. به همین دلیل جز روش‌های درمانی موقت برای تسکین درد محسوب می‌شوند. یک روش درمانی موثر و مفید باید به رفع علت اصلی درد حاصل از انحراف ستون فقرات بپردازد و این امر فقط با انجام معاینه ستون فقرات و نحوه تاثیرگذاری آن بر روی حالات بدن بیمار میسر خواهد بود.