زانو درد و علائم آن (درمان درد، التهاب و خشکی مفصل زانو)

مفصل زانو یکی از قوی‌ترین و مهم‌ترین مفصل‌ها در بدن انسان است. مفصل زانو به ما امکان می‌دهد در حالی که از وزن بدن خود به طور روزانه پشتیبانی می‌کنیم حرکت کنیم. علی‌رغم این‌که محکم‌ترین مفصل است، اما مفصلی بسیار آسیب‌پذیر است که استرس زیادی را در اثر فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، دویدن، بلند کردن و زانو زدن تحمل می‌کند. دلایل مختلفی برای زانو درد وجود دارد. یک فرد دارای اضافه وزن خطر افزایش مشکلات زانو را دارد. استفاده بیش از حد از زانوی شما به دلیل ورزش شدید یا نیاز به کار منظم (فعالیت‌های چمباتمه زدن / خم شدن / فعالیت‌های تکراری در محل کار) نیز می‌تواند باعث درد زانو شود. انواع مختلفی از مشکلات زانو (به عنوان مثال آرتروز زانو) بعلت مشکلات مفصلی است. مسائلی که روی رباط‌ها، تاندون‌ها و عضلات اطراف زانوی شما تأثیر می‌گذارد نیز می‌تواند بدون این‌که شما بدانید باعث درد زانو شود. آسیب‌های گذشته هم‌چنین می‌تواند باعث عود شود و در زانوی شما ناراحتی ایجاد کند.

از این رو، هنگامی که احساس فشار یا ناراحتی در زانو می‌کنیم، واکنش سریع به آن مهم است.

علت درد زانو چیست؟

تحرک یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای مفاصل و سایر اعضای بدن انجام دهید. اما آسیب‌دیدگی ممکن است اتفاق بیفتد و اغلب زانوها را درگیرمی‌کند. برخی از رایج‌ترین مشکلات رگ به رگ شدن، پارگی مینیسک، التهاب زانو و زانوی دونده است. اگر از ناحیه زانو آسیب‌دیدگی قدیمی دارید که به درستی درمان نشده است، ممکن است هم اکنون شعله‌ور شود و هم درد بگیرد. چندین مورد دیگر نیز می‌توانند باعث درد زانو شوند، مانند:

• بورسیت: بورسا کیسه‌ای است که مقدار کمی مایعات را در زیر پوست بالای مفصل شما نگه می‌دارد. هنگام حرکت مفصل از اصطکاک جلوگیری می‌کند. استفاده بیش از حد، افتادن یا خم شدن و زانو زدن مکرر می‌تواند باعث تحریک بورسای بالای سر زانوی شما شود، که منجر به درد و تورم می‌شود. پزشکان به این بورسیت کشکک زانو (پری پاتلار) می‌گویند.
• کاسه زانو دررفته: این بدان معنی است که کاسه زانو از موقعیت خود خارج می‌شود و باعث درد و تورم زانو می‌شود. پزشک شما ممکن است این را “دررفتگی کشکک” بنامد.
• سندرم باند IT (ایلیوتیبیال): باند ایلیوتیبیال (IT) قطعه‌ای از بافت سخت است که از لگن به پایین به قسمت خارجی زانوی شما می رسد. وقتی در فعالیت خود زیاده‌روی می‌کنید، با گذشت زمان ممکن است ملتهب شود. که باعث درد در قسمت خارجی زانو می شود. هنگام پایین آمدن در سربالایی در بین دونده‌ها معمول است.
• پارگی مینیسک: گاهی اوقات، آسیب‌دیدگی زانو می‌تواند باعث پاره شدن غضروف شود. این لبه‌های ناهموار ممکن است در مفصل گیر کنند، که باعث درد و تورم می‌شود. در بسیاری از مواقع، افراد احساس تحریک “گرفتگی” در مفصل می‌کنند.
• بیماری ازگود شلاتر: این وضعیت در جوانی اتفاق می‌افتد، زمانی که استخوان‌ها و سایر قسمت‌های زانو هنوز تغییر می‌کنند. این می‌تواند باعث ایجاد یک برجستگی دردناک در زیر زانو شود، جایی که یک تاندون از ناحیه زانو به استخوان متصل می‌شود. زیاده روی در ورزش و تحریک در نقطه‌ای از پایین زانوی شما به نام غده استخوان درشت نی، اغلب باعث آسیب دیدن این ناحیه می شود. این درد ممکن است به مرور زمان بیاید و برود. به خصوص در پسران و دختران نوجوان شایع است.
• آرتروز: این نوع آرتروز “ساییدگی و پارگی” است. این یکی از دلایل عمده درد زانو بعد از 50 سالگی است. این وضعیت باعث درد یا تورم مفصل زانو در هنگام فعالیت می‌شود. مفاصل مبتلا به آرتروز نیز می‌توانند در اوایل روز سفت شوند.
• التهاب استخوان کشککک: این بدان معناست که شما دچار التهاب تاندون هستید که کاسه زانو را به استخوان متصل می‌کند. تاندون ها نوارهای بافتی سختی هستند که عضلات را به استخوان‌های شما متصل می‌کنند. هنگامی که بیش از حد ورزش می‌کنید، ممکن است ملتهب و زخم شوند. هم‌چنین ممکن است آن را “زانوی جهنده” بشنوید زیرا پرش تکراری شایع‌ترین علت آن است.
• سندرم درد پاتلوفمورال: عدم تعادل عضلانی، گرفتگی و چیدمان پاها معمولاً باعث این وضعیت می‌شود. این باعث درد زانو و “کمانش” گاه به گاه می‌شود، به این معنی که زانوی شما به طور ناگهانی تحمل وزن شما را ندارد. این به دلیل آسیب‌دیدگی نیست. این در زنان بیشتر از مردان است.

چگونه می‌توان فهمید که درد زانو جدی است و چه زمانی باید برای زانو درد به پزشک مراجعه کرد؟ 

به طور کلی، برای همه افراد، از جمله ورزشکاران حرفه‌ای، علاقه‌مندان به ورزش منظم و فردان عادی، ممکن است حداقل یک بار در زندگی با درد زانو روبرو شوند. در بعضی موارد، این درد با استراحت و درمان‌های سرد کاهش می‌یابد.

اما در صورتی که درد بهبود نیابد یا اگر انجام فعالیت‌های اساسی مانند راه رفتن دردناک باشد، باید به راهکارهای مختلفی فکر کرد. بنابراین سوال اصلی این است: چه زمانی باید نگران درد زانو باشم و چه زمانی این درد یک قسمت طبیعی از زندگی است؟ در اینجا برخی از علائمی که نشان می‌دهند درد زانو جدی است، آورده شده است.

• اگر درد زانو شما شدید، مداوم و غیرقابل تحمل است.
• اگر درد زانو همراه با تورم شدید، قرمزی، گرمی یا تغییر رنگ پوست است.
• اگر درد زانو هنگام حمل و نقل و وزن‌برداری شدیدتر می‌شود.
• اگر درد زانو همراه با تغییرات در تابش درد به سایر قسمت‌ها، مانند ران، ساق و پاها است.
• اگر درد زانو با علائم دیگری همراه است، مانند تنگی نفس، خستگی غیرمعمول و تغییرات در وزن بدن.

در هر یک از این موارد، مهم است که به متخصصین پزشکی مراجعه کنید تا علت درد زانوی شما تشخیص داده شود و راهکارهای درمانی مناسب را تعیین کنند. همچنین، اگر درد زانو باعث محدودیت شدید در فعالیت‌های روزمره و کیفیت زندگی شما می‌شود، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

درد 

اگر درد با فعالیت خاصی بدتر شد و با استراحت احساس بهتری داشت، نباید خیلی نگران باشید. اما اگر درد زانوی شما ناگهانی است و با فعالیت ارتباط ندارد، یا اگر درد بیش از 48 ساعت طول کشیده‌است، باید با یک متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید. خوب است که به محل درد زانو توجه داشته باشید. اگر درد در عمق مفصل زانو باشد، دلیل بزرگ‌تری برای نگرانی است.

زانو متورم است 

مقدار کمی تورم پس از کشیدگی و آسیب‌دیدگی زانو رخ می‌دهد. با این حال، اگر تقریباً بلافاصله بعد از آسیب‌دیدگی زانوی شما متورم شد، ممکن است شما یک رباط در زانوی خود پاره کرده باشید. اگر روز بعد شروع تورم رخ دهد، این می‌تواند آسیب احتمالی مینیسک داخل زانوی شما را نشان دهد. تورم نشان دهنده مایع مفصلی در داخل مفصل زانوی شما است که نیاز به توجه پزشکی دارد.

زانو قفل شده است (احساس گرفتگی می‌کند)

اگر متوجه شدید که زانوی شما در یک موقعیت گیر کرده است و نمی‌توانید آن را بدون درد حرکت دهید، نشان‌گر پارگی احتمالی مینیسک است و قطعات می‌تواند “به صورت شناور” در مفصل زانوی شما حرکت کند. چنین نوع آسیب مینیسک اغلب به جراحی نیاز دارد.

زانو سفت است! (از دست دادن دامنه حرکت) 

ممکن است خم شدن یا راست کردن زانوی شما دشوار باشد، و انجام کارهای اساسی روزمره مانند راه رفتن یا بلند شدن از صندلی را دشوار و دردناک می‌کند. این کاهش دامنه حرکتی در زانو می‌تواند تورم قابل توجهی را در داخل زانو نشان دهد و اگر بیش از 1 روز طول بکشد، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

احساس ناپایداری در زانو (بی ثباتی) 

اگر در هنگام تلاش برای اینکه از جای خود بلند شوید، احساس می‌کنید که زانو “متوقف می‌شود”، این می‌تواند نشان‌دهنده آسیب بالقوه رباط زانو باشد زیرا رباط‌ها ساختارهای ثابت داخلی زانوی ما به ویژه در حالت ایستاده هستند.

درمان درد زانو 

موثرترین درمان‌های توصیه شده برای کاهش درد زانو:

استراحت و تغییر فعالیت 

این بهترین درمان برای اکثر بیماران ما است که با جراحات بیش از حد وارد می‌شوند. سعی کنید مشخص کنید چه فعالیت‌هایی باعث زانو درد شما می‌شود و از انجام آن‌ها خودداری کنید. اگر درد زانوی شما با دویدن بدتر است، مسافت پیموده شده خود را کاهش دهید. اگر با پله بدتر است، سعی کنید تعداد پله‌های بالا رفته خود را محدود کنید یا به ندرت از پله‌ها استفاده کنید. محدود کردن فعالیتی که باعث درد شما می‌شود باعث بهبود سریع درد شما خواهد شد.

داروهای بدون نسخه 

مسکن‌های اصلی بدون نسخه (OTC)، استامینوفن و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن هستند. این داروها می‌توانند به شما کمک کنند تا درد و التهاب مربوط به آرتروز زانو را کنترل کنید.

در حالی که می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کنید تا درد زانوی خود را کنترل کنید، باید این داروها را با احتیاط و فقط درصورتی که پزشک آن‌ها را در برنامه درمان درد زانوی شما قرار داده باشد مصرف کنید. علاوه بر دستورالعمل‌هایی که پزشک به شما داده‌است، حتماً دستورالعمل‌های موجود را دنبال کنید.

گرما درمانی و سرما درمانی 

گرما و سرما می‌تواند برای کنترل درد زانو موثر باشد. گرما می‌تواند عضلات را شل کند تا درد و عمل‌کرد را بهبود بخشد و باعث نرم شدن مفصل شود که می‌تواند سفتی را کاهش دهد. می‌توانید از بطری آب گرم یا پد گرم کننده استفاده کنید. برای سرمادرمانی، یخ بسته‌بندی شده در حوله می‌تواند به کاهش درد، التهاب و تورم کمک کند.

برخی از افراد می‌توانند درصورت استفاده از گرما و سرما درمانی از تسکین درد زانو حداکثر بهره را ببرند. می‌توانید با هر دو آزمایش کنید تا بفهمید چه چیزی برای کنترل درد، تورم و سفتی زانو بهتر است.

بستن زانو 

زانوبند و ساپورت‌های فشرده‌سازی پا می‌توانند برای کاهش درد و بهبود عمل‌کرد در افراد مبتلا به آرتروز زانو مفید باشند. زانوبند یا ساپورت را می‌توانید از داروخانه خریداری کنید.

هم‌چنین می‌توانید با پزشک خود در مورد یک گزینه سفارشی‌تر صحبت کنید. پزشک شما می‌تواند به شما کمک کند تا بسته به شدت و محل علائم زانو، یک بریس مناسب برای شما تجویز کند اعم از این ‌که درد و علائم در قسمت داخلی یا خارجی زانو باشد یا در کاسه زانو قرار گرفته باشد.

فیزیوتراپی زانو

زانو درد می‌تواند خفیف، شدید و حاد باشد. آسیب‌دیدگی زانو می‌تواند در اثر ضربه مستقیم به زانو یا یک حرکت ناگهانی باشد که زانو را بیش از محدوده طبیعی حرکت متحمل کند. زانو درد می‌تواند راه رفتن، برخاستن از صندلی، بالا رفتن از پله‌ها یا ورزش را سخت کند. فیزیوتراپیست‌ها برای تشخیص و درمان درد زانو و کمک به کاهش درد و بازیابی حرکت شما آموزش دیده‌اند. آن‌ها هم‌چنین می‌توانند با سایر اعضای تیم پزشکی شما همکاری کنند.

فیزیوتراپیست‌ها متخصصین حرکتی هستند که از طریق مراقبت عملی، آموزش بیمار و حرکت تجویز شده کیفیت زندگی را بهبود می بخشند. برای ارزیابی می‌توانید مستقیماً با یک درمان‌گر فیزیوتراپی تماس بگیرید.

لیزر درمانی 

پزشکان امروز از لیزر در مواردی فراتر از جراحی استفاده می‌کنند. در حالی که لیزرهای جراحی جایگزینی عالی برای برش‌های جراحی می‌باشند، لیزرهای درمانی به هیچ وجه بافت را نمی‌برند. در عوض، آن‌ها با فرکانس کمتری کار می‌کنند که به آن‌ها اجازه می‌دهد از پوست عبور کرده و مزایای بهبودی خود را به بافت‌های زیر بدن برسانند.

لیزر درمانی (که به دلیل کم بودن توان مصرفی معمولاً تحت عنوان لیزر درمانی سرد شناخته می‌شود) می‌تواند باعث افزایش جریان خون در زانو، کاهش التهاب و تورم شود و در عین حال به بازسازی بافت آسیب‌دیده نیز کمک کند. این می‌تواند درد حاد و مزمن زانو را تسکین یا به حداقل برساند.

تزریق سلول‌های بنیادی 

سلول‌های بنیادی به عنوان بوم‌های خالی بدن عمل می‌کنند. این سلول‌ها هنوز به سلول‌های متمایز موجود در بافت‌های خاص مانند اندام‌ها، مغز، اعصاب، عضلات، استخوان‌ها یا غضروف‌ها تبدیل نشده‌اند. وقتی آن‌ها وارد چنین سلول‌های متفاوتی می‌شوند، واکنش‌های شیمیایی سلول‌های بنیادی را به آن نوع سلول‌ها تبدیل می‌کنند.

تزریق سلول‌های بنیادی می‌تواند غلظت این سلول‌ها را به مفاصل منتقل کند از جمله مفاصل آسیب‌دیده یا فرسوده زانو که نیاز به بازسازی بافت‌ها تا آن‌جا که ممکن است دارد. پس از تزریق، سلول‌های بنیادی منابع غنی برای غضروف جدید، استخوان یا بافت هم‌بند و هر کدام از زانوها که بیش‌تر به ترمیم نیاز دارد را تامین می‌کند.

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت 

تزریق‌های غنی از پلاکت (PRP) می‌تواند به طور چشم‌گیری باعث بهبودی بافت، از جمله بافت‌های زانوی آسیب‌دیده یا تحلیل‌رفته شود. پلاسمای خون به طور معمول حاوی سلول‌های ریزی است که به پلاکت معروف هستند. این پلاکت‌ها نه تنها لخته شدن را امکان‌پذیر می‌کنند، بلکه حاوی فاکتورهای رشد هستند که ترمیم بافت را تحریک می‌کنند.

متأسفانه، در بعضی از نواحی بدن خون رسانی ضعیف‌تری نسبت به نواحی دیگر دارد، در حالی که در صورت آسیب قابل توجهی، ممکن است به پلاکت‌های بیش‌تری از حد معمول نیاز داشته باشند. در زانو، این آسیب می‌تواند پارگی رباط‌ها، پارگی عضلات و تحلیل رفتن غضروف باشد که اصطکاک دردناک استخوان روی استخوان را ایجاد می‌کند.

درمان با تزریق‌های غنی از پلاکت با گرفتن نمونه‌ای از خون شما و چرخش آن در سانتریفیوژ انجام می‌شود تا جایی که پزشک بتواند به راحتی پلاکت‌ها را از سایر عناصر خون جدا کند. سپس پزشک سرم غنی از پلاکت جمع شده را مستقیماً به زانو تزریق می کند. مجموعه‌ای از این تزریق‌ها می‌توانند روند طبیعی بهبودی شما را تسریع کنند.

ورزش برای زانو درد

بیش‌تر آسیب‌ها را می‌توان با بریس ساده و یک برنامه توان‌بخشی زانو (PT) متمرکزو درمان کرد.

  ورزش‌های توصیه شده توسط متخص فیزیوتراپی برای زانو درد:

حرکت کششی عضلات چهار سر ران 

کشش چهارگانه ایستاده روشی ایده‌آل برای کشش گروه عضله چهار سر ران شما است: واستوس لترالیس، واستوس اینترمدیوس، واستوس مدیالیس و واستوس لترالیس. افرادی که از دوچرخه سواری، یوگا و دویدن لذت می‌برند، غالباً این ورزش را با سهولت انجام می‌دهند تا انعطاف‌پذیری زانو را بهبود ببخشند.

• روی یک پا بایستید.
• پای راست خود را از ناحیه زانو خم کرده و پاشنه پا را به باسن بچسبانید.
• به طرف پاهایتان خم شوید تا مچ پا را با دست مخالف بگیرید.
• در حالی که صاف ایستاده‌ا‌ید، عضلات شکم خود را محکم بکشید.
• در حالی که مچ پا را نگه داشتید شانه‌ها را شل کنید.
• مچ پا را به آرامی به سمت بدن بکشید و 30 ثانیه نگه دارید و سپس آن را تکرار کنید. در عضلات چهار سر ران خود احساس کشش خواهید کرد.
• این ورزش کششی را حداقل پنج بار در هر طرف انجام دهید.

کشش همسترینگ 

کشش اساسی همسترینگ راهی ایده‌آل برای احساس کشیدگی در زانوی شماست. با این حال، در صورت انجام این ورزش، اگر دچار درد سیاتیک هستید، محتاط باشید زیرا می‌تواند وضعیت را بدتر کند.

• با پاهای صاف بنشینید تا در مقابل شما قرار بگیرند.
• در حالی که زانوها را صاف نگه داشتید، دستان خود را دراز کرده و به سمت جلو ببرید.
• وضعیت را حداقل برای 15 ثانیه حفظ کنید.
• آرام باشید و صاف بشینید.
• سه بار تکرار کنید.

شما در پشت عضلات ران خود کششی آرام احساس خواهید کرد.

کشش باند آی تی  

با استفاده از یک باند ورزشی، می‌توانید این تمرین را اجرا کنید. کشش یک تمرین معمول است که توسط فیزیوتراپیست‌ها استفاده می شود.

• به پشت بخوابید.
• زانوی آسیب‌دیده خود را خم کرده و مچ پا را بگیرید.
• مچ پا را به عقب بکشید تا پایین پای شما در کنار زانوی شما قرار بگیرد.
• پای خود را بگیرید و آن را به سمت زمین بکشید تا در امتداد قسمت خارجی ران بالای شما قرار بگیرد.
• کشش را حداقل به مدت 20 ثانیه حفظ کنید. کشش را به خوبی احساس خواهید کرد.
• هر طرف را پنج بار تکرار کنید.

کشش همسترینگ سوپاین 

اگر به دنبال کشش همسترینگ هستید، کشش سوپاین ایده‌آل است. انجام آن آسان و موثر است.

• به پشت روی زمین دراز بکشید.
• هر دو زانو را خم کنید و پایتان را روی زمین صاف کنید.
• یک حوله را در پشت ران چپ حلقه کنید.
• عضلات شکم خود را سفت کنید.
• حوله را بکشید تا پای خود را به سمت سینه بلند کنید.
• سعی کنید پای خود را صاف کنید.
• پای خود را بالا ببرید.
• قبل از پایین آوردن پای خود به سمت پایین، به مدت 30 ثانیه موقعیت را حفظ کنید.
• پاها را عوض کنید.
• دو یا سه بار تکرار کنید.