کمر درد چه علت‌ و درمان‌هایی دارد؟ فیزیوتراپی کمر، دارو، آمپول

کمر درد یکی از شایع ترین علل ناراحتی و بی قراری افراد است و تقریباً همه افراد در برخی از مراحل زندگی خود دچار کمر درد می‌شوند. صرف نظر از تعداد دفعات بروز درد کمر اکثر افراد در هنگام شروع درد روش‌های درمانی متعددی را امتحان می‌کنند. استفاده از قرص مسکن، استفاده از کمپرس سرد و گرم و سایر روش‌های درمانی خانگی به تسکین درد کمک می‌‌‌کنند. با این حال اکثر افراد می‌خواهند که از یک روش درمانی مناسب تر استفاده کنند که مشکل کمر درد آنها به طور کامل برطرف گردد. فیزیوتراپی یکی از روش‌های درمانی جامع است که به تسکین درد عضله و پیشگیری از بروز درد در نقاط مختلف بدن کمک می‌کند. یک متخصص فیزیوتراپی با تجربه می‌‌‌تواند به کمک حرکات دست، حرکات ماساژ و به حرکت در آوردن نقاط مختلف بدن به افزایش گردش خون و تسکین درد کمک کند.

علل بروز کمر درد چیست؟

 کمر درد می‌تواند به دلایل متعددی به وجود بیاید که برخی از شایع ترین علل کمر درد به شرح زیر می‌باشند:

• گرفتگی کمر یکی از شایع ‌ترین علل بروز کمر درد محسوب می‌‌‌شود. کشیدن یا برداشتن اجسام سنگین یا انجام دادن حرکات ناگهانی می‌‌‌تواند باعث کشیدگی رباط و عضلات اطراف ستون فقرات شود. کشیدگی مداوم عضلات این ناحیه باعث بروز اسپاسم عضلانی و کمر درد خواهد شد.
• ستون فقرات از تعدادی بافت استخوانی کوچک ساخته شده است که روی یکدیگر قرار گرفته اند. بین استخوان‌های ستون فقرات که مهره نامیده می‌شود یک بالشتک کوچک وجود دارد که به آن دیسک می‌‌گویند. دیسک بین مهره‌ها نقش ضربه گیر را ایفا می‌‌کند و از وارد شدن ضربه به استخوان‌های ستون فقرات جلوگیری می‌نماید. در برخی موارد دیسک دچار بیرون زدگی یا پارگی خواهد شد که این امر منجر به فشرده شدن اعصاب ستون فقرات می‌شود و اختلالاتی از قبیل سیاتیک را به وجود خواهد آورد.
• اسکولیوز یک نوع ناهنجاری یا بد شکلی سیستم اسکلتی است که در این اختلال ستون فقرات به طور غیر عادی به یک طرف منحرف خواهد شد. این اختلال معمولاً در دوران میانسالی به وجود می‌آید و با درد زیادی همراه است.
• استئوآرتریت یکی از علل اصلی بروز کمر درد محسوب می‌شود. این اختلال زمانی به وجود می‌‌آید که غضروف بین مفاصل قسمت پایین کمر دچار آسیب دیدگی شده باشد. آرتروز کمر همچنین می‌‌تواند موجب تنگ شدن کانال نخاعی شود، اختلالی که به صورت تنگ شدن فضای اطراف طناب نخاعی توصیف می‌شود.
• پوکی استخوان اختلالی است که با کاهش تراکم استخوان همراه است. کاهش تراکم استخوان باعث می‌شود که مهره‌های ستون فقرات دچار شکستگی‌های کوچک شوند و بیمار با درد بسیار زیادی مواجه خواهد شد.

 سایر اختلالات که می‌تواند باعث به وجود آمدن کمر درد شوند عبارتند از نامناسب بودن حالت بدن، سنگ کلیه، اختلالات خواب، عفونت کلیوی، زونا، اسپوندیلولیستزیس تحلیل برنده، سندروم دم اسب، عفونت باکتریایی یا قارچی ستون فقرات، و سرطان یا تومورهای بدخیم ستون فقرات.

فاکتورهای خطر در بروز کمر درد شامل چه مواردی است؟

 تقریباً همه افراد در مراحل مختلف زندگی خود دچار کمر درد خواهد شد با این حال فاکتورهای زیر ریسک بروز درد کمر را می‌دهد:

• چاقی و اضافه وزن یکی از علل بروز کمر درد محسوب می‌شود. افرادی که دچار اضافه وزن و چاقی هستند بیشتر از سایرین در معرض خطر کمر درد قرار می‌گیرند زیرا چاقی و اضافه وزن فشار زیادی را به کمر وارد می‌کند.
• معمولا افراد در سنین ۳۰ تا چهل سالگی دچار کمر درد می‌شوند و ریسک بروز کمر درد با بالا رفتن سن افزایش پیدا می‌کند.
• نداشتن فعالیت جسمانی و ورزش نکردن باعث ضعیف شدن عضلات شکم و کمر می‌شود و احتمال بروز کمر درد افزایش خواهد داد.
• افرادی که سیگار می‌کشند گردش خون نامناسبی دارند و این امر باعث می‌‌شود که خون و مواد مغذی به نقاط مختلف بدن از قبیل دیسک بین مهره‌ها ارسال نشود. سیگار کشیدن بر فرآیند بهبود تاثیر منفی دارد.
• افرادی که دچار برخی اختلالات از قبیل سرطان یا آرتروز هستند بیشتر از دیگران در معرض بروز کمر درد قرار دارد.

علائم کمر درد چیست؟ 

برخی از علائم شایع کمر درد به شرح زیر می‌باشند:

• درد شدید و تیر کشنده در قسمت پایین کمر
• احساس درد در هنگام راه رفتن، ایستادن، خم شدن، برداشتن اجسام یا کشیدن آنها
• کاهش دامنه حرکات بدن و انعطاف پذیری
• انتشار درد به پا و ساق پا

کمر درد می‌تواند با برخی علائم دیگر شود که نشان دهنده یک بیماری زمینه جدی خواهد بود. افرادی که دچار علائم زیر هستند باید فوراً به پزشک مراجعه نمایند:

• کاهش وزن
• تب
• تورم و التهاب کمر
• بی حسی در ناحیه پا، باسن، مقعد و اطراف واژن
• از دست دادن کنترل مدفوع
• بی اختیاری ادراری
• آسیب دیدگی یا وارد شدن ضربه به کمر

چه روش‌هایی برای درمان کمر درد مزمن و شدید وجود دارد؟ 

از آنجایی که روش‌های متعددی برای درمان کمر درد مزمن و شدید وجود دارد پزشک با توجه به شرایط بیمار به انتخاب یک روش درمانی مناسب می‌پردازد و در این راستا عوامل متعددی را در نظر خواهد گرفت. در برخی موارد که علت بروز درد مشخص نشده است استفاده از یک روش درمانی می‌‌تواند از به وجود آمدن نتایج مورد انتظار پیشگیری نماید. در برخی موارد برای تسکین دائمی درد شدید و مزمن کمر باید از چند روش درمانی استفاده گردد.

داروی مسکن برای کمر درد

پزشک به منظور تسکین کمردرد، از داروهای مسکن استفاده می‌کند که عبارتند از:

• داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب (NSAIDs) بدون نیاز به نسخه پزشکی، مانند ناپروکسن و ایبوپروفن، می‌توانند درمان درد شدید کمر را فراهم کنند. استامینوفن، اگرچه به عنوان داروی غیر استروئیدی ضد التهاب در نظر گرفته نمی‌شود و نمی‌تواند با التهاب مبارزه کند، اما می‌تواند برای تسکین درد مورد استفاده قرار گیرد. در صورتی که فرد دارای زخم معده یا مشکلات کلیوی است، قبل از مصرف ایبوپروفن باید با پزشک مشورت کند.
• در برخی موارد، استفاده از پمادهای موضعی می‌تواند به بهبود کمردرد کمک کند. این محصولات معمولاً حاوی لیدوکائین و ایبوپروفن هستند.
• در مواردی که کمردرد فرد به میزان خفیف تا متوسط است، پزشک ممکن است شل کننده‌های عضلانی تجویز کند. این داروها زمانی تجویز می‌شوند که داروهای مسکن تأثیری در تسکین درد نداشته باشند یا درد به دلیل اسپاسم عضلانی ایجاد شده باشد. شل کننده‌های عضلانی با اثر گذاری بر سیستم اعصاب مرکزی، به تسکین درد کمک می‌کنند اما ممکن است باعث سرگیجه و خواب آلودگی شوند.
• در موارد شدیدتر یا مزمن کمردرد، پزشک ممکن است داروهای مسکن قوی مانند اکسی‌کدون، هیدروکودون یا ترکیبی از استامینوفن و هیدروکودون تجویز کند. این داروها معمولاً برای مدت کوتاهی تجویز می‌شوند تا به کنترل درد شدید کمک کنند. استفاده طولانی‌مدت از داروهای مسکن قوی می‌تواند منجر به ایجاد وابستگی شود، بنابراین باید این داروها فقط تحت نظر پزشک مصرف شوند.
• در برخی موارد شدیدتر یا مزمن کمردرد، پزشک ممکن است به تجویز داروهای ضدافسردگی مانند آمی‌تریپتیلین بپردازد به منظور تسکین درد.

فیزیوتراپی 

فیزیوتراپی می‌تواند به کنترل کمر درد کمک کند. در صورتی که شما در مراحل اولیه به متخصص فیزیوتراپی مراجعه نمایید سرعت بهبودی افزایش خواهد یافت و احتمال بروز مجدد درد در آینده به حداقل خواهد رسید. هدف اولیه از انجام فیزیوتراپی ارزیابی مشکل بیمار و ارائه تشخیص دقیق و سپس طراحی یک برنامه درمانی مناسب می‌باشد. اکثر بیماران باید طی مدت ۶ جلسه از شروع درمان بهبود پیدا کنند. در بخش زیر به مواردی اشاره می‌کنیم که هریک از روش‌های درمانی می‌توانند به کاهش کمر درد کمک نمایند:

فیزیوتراپی منفعل

از فیزیوتراپی منفعل برای درمان درد پایین کمر و در کنار مدالیته‌های درمانی مختلف استفاده خواهد شد. متخصص فیزیوتراپی از این روش درمانی به منظور کاهش التهاب و اسپاسم عضلات استفاده می‌کند. روش‌های متعددی وجود دارد که متخصص فیزیوتراپی از آنها به منظور انجام فیزیوتراپی منفعل استفاده می‌نماید. این موارد به شرح زیر می‌باشند:

• استفاده از کمپرس سرد و گرم یک روش بسیار رایج برای تسکین درد محسوب می‌شود. متخصص فیزیوتراپی با توجه به شرایط بیمار از کمپرس گرم یا یخ به منظور کنترل التهاب و تسکین درد قسمت پایین کمر استفاده خواهد کرد. این مدالیته درمانی با نتایج بسیار مطلوبی همراه است.
• تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست روشی است که از جریان خفیف الکتریکی به منظور کاهش حس درد در ناحیه کمر استفاده خواهد کرد.
• اولتراسوند ترافیک از انرژی و گرما به منظور کاهش درد و تسریع فرایند بهبود عضلات پایین‌ کمر استفاده می‌‌نماید.
• شاک ویو تراپی یک روش دیگر است که متخصص فیزیوتراپی از آن به منظور ارسال جریان الکتریکی به نواحی آسیب دیده استفاده می‌کند تا باعث تسکین درد و کنترل التهاب شود.

فیزیوتراپی فعال

این نوع فیزیوتراپی شامل حضور فعال بیمار می‌باشد و متخصص فیزیوتراپی به تقویت و توانبخشی ستون فقرات خواهد پرداخت. پزشک در فیزیوتراپی فعال از تمرینات ورزشی متعدد استفاده می‌کند که به شرح زیر می‌باشند:

• کشش عمومی بدن یک روش عالی برای کاهش درد بیماران مبتلا به کمر درد مزمن می‌باشد. به منظور افزایش اثرگذاری حرکات کششی باید همه نقاط بدن را به حرکت درآورد. متخصص فیزیوتراپی کشش ناحیه همسترینگ و عضلات سرینی را توصیه می‌کند.
• در برخی موارد ضعیف بودن عضلات کمر و عضلات مرکزی در به وجود آمدن درد شدید یا مزمن پایین کمر نقش مهمی را ایفا می‌کند. انجام دادن حرکات کششی و سایر تمرینات توصیه شده توسط متخصص فیزیوتراپی به افزایش روند بهبود کمر درد کمک می‌‌نماید.
• متخصص فیزیوتراپی به منظور کاهش درد در بلندمدت از بیمار می‌‌خواهد که به انجام حرکات ایروبیک سبک از قبیل ورزش در آب یا دوچرخه سواری بپردازد.

اکثر افراد در مراحل مختلف زندگی دچار کمر درد خواهند شد. به منظور حفظ سلامت ستون فقرات باید همه افراد فعالیت جسمانی داشته باشند و به انجام دادن حرکات کششی بپردازند تا بدن آنها تقویت گردد.

روش‌های کم تهاجمی برای درمان درد شدید و مزمن کمر شامل چه مواردی است؟

در تعداد زیادی از موارد روش‌های موجود برای بهبود کمر درد با استفاده از فناوری هدایت تصویری انجام می‌شوند تا پزشک بتواند نواحی دردناک بدن را مشاهده کند. پزشک علاوه بر عکس برداری توسط اشعه ایکس از فناوری سونوگرافی نیز به منظور عینی سازی و انجام دقیق روش‌های جراحی استفاده خواهد کرد. انجام این روش‌ها به او کمک می‌‌کند و فرآیند درمان را با دقت بسیار بالایی انجام دهد بدون آنکه نیازی به باز نمودن پوست باشد. پزشک با توجه به نوع روش مورد نیاز و مشخص کردن علت بروز درد مزمن یا شدید کمر ممکن است بیمار را به متخصص ارجاع دهد تا به کمک روش‌های کم تهاجمی به درمان درد بیمار بپردازد. برخی از این روش‌های کم تهاجمی به شرح زیر می‌باشند:

تزریق درون مفصل فاست

مفاصل فاست به مفاصل کوچکی گفته می‌‌شود که بازویی مهره روی مهره دیگر قرار می‌گیرد. تزریق استروئید یا داروی بی حسی در مفصل فاست می‌‌تواند یک تلاش بسیار موثر برای درمان درد مزمن کمر باشد. انجام این روش درمانی در آن دسته از بیمارانی که دچار تحلیل رفتگی غضروف هستند یا از آسیب ‌دیدگی‌های دیگری رنج می‌برند می‌تواند بسیار موثر باشد.

تزریق استروئید درون فضای اپیدورال

تزریق استروئید درون فضای اپیدورال یک روش درمانی کم تهاجمی محسوب می‌‌شود که به کاهش التهاب و درد کمک خواهد کرد. تزریق اپیدورال یک روش عالی برای آن دسته از بیمارانی است که دچار بیماری تحلیل رفتگی دیسک، بیرون زدگی دیسک یا تنگی کانال نخاعی هستند.

بلاک مفصل ساکروایلیاک

در این روش کم تهاجمی پزشک از داروی ضد التهاب استروئیدی و داروی بی حسی استفاده می‌‌کند تا درد بیمار بهبود یابد. پزشک به منظور تزریق دارو از عکسبرداری توسط اشعه ایکس یا هدایت تصویری استفاده می‌کند. معمولاً از این روش به منظور تشخیص و درمان درد مرتبط با اختلالات مفصل ساکروایلیاک استفاده خواهد شد.

بلاک شاخه میانی

معمولاً از این روش به عنوان یک تست تشخیصی استفاده می‌شود و پزشک داروی بی حسی را در نزدیکی اعصاب کوچک ستون فقرات که توسط مفاصل فاست به یکدیگر متصل شده‌ اند تزریق می‌‌کند. پزشک از این روش استفاده می‌‌کنند تا به این نتیجه برسد که آیا بیمار متقاضی مناسبی برای انجام روش‌های درمانی از قبیل رادیوفرکانسی ابلیشن شاخه میانی می‌باشد یا خیر زیرا این روش می‌تواند به تسکین درد در بلند مدت کمک کند.

تزریق در نقاط ماشه ای

نقاط ماشه ای به گرفتگی‌های کوچک عضلانی گفته می‌شود که نسبت به لمس بسیار حساس هستند و درد را به سایر نقاط بدن ارجاع می‌‌دهند. تزریق در نقاط ماشه ای فرایندی است که از داروی بی حسی استفاده می‌شود تا گرفتگی عضلات برطرف گردد و درد بیمار بهبود یابد.

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت روشی است که از نمونه خون خود بیمار استفاده می‌شود تا نمونه تهیه شده تحت شرایط خاص قرار بگیرد و خون و مشتقات خونی از یکدیگر جدا شوند. سپس پزشک پلاسمای غنی از پلاکت را به درون نواحی آسیب دیده بدن تزریق می‌کند تا این ناحیه ترمیم گردد. می‌توان از این روش برای درمان تاندون و رباط‌های دردناک سراسر بدن نیز استفاده کرد.

رادیو فرکانسی ابلیشن

از رادیوفرکانسی ابلیشن اعصاب تحت عنوان رادیوفرکانسی نوروتومی نیز یاد می‌شود و یکی از روش‌های کم تهاجمی پرطرفدار برای درمان کمر درد در نظر گرفته شده است. در این روش از انرژی رادیو فرکانسی به منظور به وجود آوردن یک ضایعه در اعصاب آسیب دیده استفاده می‌شود تا در فرایند انتقال پیام درد توسط بدن به سیستم عصبی اختلال ایجاد گردد.

انجام عمل جراحی

در مواردی که یکی از روش‌های درمانی بالا از قبیل دارو، درمانی تزریق دارو یا فیزیوتراپی نتوانند به بهبود کمر درد کمک کنند تنها روش موجود برای بهبود کمر درد انجام عمل جراحی خواهد بود. این روش معمولاً فقط برای آن درصد از بیمارانی تجویز می‌شود که دچار موارد زیر هستند:

• درد شدید و مداوم کمر
• ضعف عضلانی ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عصب
• درد ناشی از ناهنجاری‌های ساختاری از قبیل تنگی کانال نخاعی

 برخی از روش‌های جراحی که برای درمان اختلالات زمینه ‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند تا کمر درد درمان شود به شرح زیر می‌باشد:

• فیوژن یکی از روش‌های جراحی است که در آن پزشک از یک گرافت استخوانی استفاده می‌کند و آن را بین دو مهره دردناک قرار داده تا به یکدیگر متصل شوند. سپس از پیچ و مهره فلزی استفاده می‌کند تا آنها را به هم وصل نماید. عمل جراحی باعث می‌شود که احتمال بروز درد ناشی از حرکات ستون فقرات به حداقل برسد.
• در برخی موارد پزشک از دیسک مصنوعی استفاده می‌‌کند و آن را جایگزین دیسک آسیب ‌دیده خواهد کرد.
• در برخی از موارد پزشک تصمیم می‌‌گیرد یک بخش کوچک از ستون مهره‌ها را بردارد تا فشار از روی طناب نخاعی یا یک عصب برداشته شود.

چگونه می‌توان از بروز کمر درد جلوگیری کرد؟ 

نمی‌توان از بروز کمر درد ناشی از اختلالات پزشکی جلوگیری کرد با این حال در صورتی که کمر درد به علت سبک زندگی خاص یا نامناسب بودن سطح سلامت به وجود آمده باشد قابل پیشگیری است. رعایت کردن موارد زیر می‌تواند ریسک بروز کمر درد را به حداقل برساند:

• به طور منظم ورزش کنید.
• به تقویت عضلات خود بپردازید.
• به حفظ تناسب اندام خود بپردازید.
• از استعمال دخانیات خودداری کنید.
• از کلسیم و ویتامین دی بسیار زیادی استفاده کنید.
• کفش مناسب بپوشید.
• هنگام ایستادن و راه رفتن قوز نکنید.
• هنگام نشستن از محافظ کمر استفاده کنید.
• از برداشتن اجسام سنگین خودداری کنید.