آیا قوس کمر در کودکان قابل درمان است؟

لوردوز یا قوس کمر یکی از بدشکلی‌های ستون فقرات است و به وضعیتی گفته می‌شود که انحنای مهره‌های ستون فقرات در ناحیه کمر بیشتر از حد عادی باشد. کودکان مبتلا به لوردوز، گودی کمر بیش از اندازه دارند.

علل لوردوز در کودکان 

هر کودکی ممکن است با بدشکلی لوردوز متولد شود یا در سال‌های بعد بنا به دلایل مختلف دچار این بدشکلی شود. علل ایجاد گودی کمر به شرح زیر است:

• اختلال‌های ژنتیک
• حالت اندامی نامناسب
• مشکلات سیستم عصبی
• جراحی ستون فقرات
• مشکلات لگن یا مفصل ران

علائم قوس کمر در کودکان 

تشخیص لوردوز در کودکان ممکن است براساس علائم مختلفی صورت گیرد. اما برآمدگی غیرعادی باسن از ویژگی‌های اصلی لوردوز است. همچنین، علائم گودی کمر نیز متغیر است و وابسته به وجود نقص‌های دیگر در کودک ممکن است. این علائم می‌تواند شامل اختلالات در ستون فقرات، دیستروفی عضلانی، مشکلات رشدی مفصل ران یا اختلالات سیستم عصبی باشد.

به عبارت دیگر، علائم لوردوز ممکن است با علائم مشکلات دیگری که در کمر و ستون فقرات رخ می‌دهند، متشابه باشند. همچنین، در برخی موارد، علائم ممکن است ناشی از عفونت یا آسیب‌دیدگی باشند. بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه علامتی، بسیار مهم است که به پزشک مراجعه کرده و تشخیص صحیح را از وی دریافت کنید. او می‌تواند با بررسی جزئیات تاریخچه پزشکی شما و انجام آزمون‌های تشخیصی مورد نیاز، به شما کمک کند تا به تشخیص درست برسید و در صورت لزوم، درمان مناسب را شروع کنید.

تشخیص لوردوز در کودکان 

تشخیص لوردوز نیازمند بررسی پرونده پزشکی کودک، معاینه بالینی و انجام آزمایش‌های خاص است که توسط پزشک اطفال انجام می‌شود. پزشک ممکن است درباره سابقه خانوادگی لوردوز سوالاتی را مطرح کند تا به تشخیص صحیح برسد.

برای تشخیص گودی کمر، ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌های زیر باشد:

• رادیوگرافی: در این آزمون، تصاویری از اندام‌ها، بافت‌های داخلی و استخوان‌ها ایجاد می‌شود. پزشک می‌تواند با بررسی این تصاویر، زاویه انحنای ستون فقرات را اندازه‌گیری کند. براساس نتایج رادیوگرافی، درمان مناسب معمولاً توصیه می‌شود.
• اسکن استخوان: این آزمون برای تشخیص افتراقی و استبعاد احتمال عفونت یا شکستگی در استخوان‌های ستون فقرات استفاده می‌شود.
• MRI: در این روش، با استفاده از رایانه و آهنرباهای بزرگ، تصاویر دقیقی از اندام‌ها و ساختارهای داخلی بدن به دست می‌آید. اسکن MRI برای تشخیص افتراقی مشکلات دیگر نخاعی و عصبی نیز مفید است.
• CT اسکن: در این روش، از ترکیب اشعه ایکس و رایانه برای به دست آوردن تصاویر دقیقی از بدن استفاده می‌شود.
• آزمایش خون: نمونه خونی که از بیمار گرفته می‌شود، در آزمایشگاه بررسی می‌شود تا پزشک اطلاعات بیشتری درباره وضعیت کودک بدست آورد.

تشخیص زودهنگام لوردوز بسیار مهم است تا درمان مناسب به موقع شروع شود. پزشک و حتی مربی بهداشت مدرسه می‌توانند نشانه‌های احتمالی قوس کمر را در کودکان با دقت بررسی کنند.

درمان گودی کمر در کودکان 

درمان گودی کمر به علائم، سن و وضعیت سلامت عمومی کودک و شدت عارضه بستگی دارد.

درمان با هدف جلوگیری از بیشتر شدن گودی کمر و پیشگیری از تشدید بدشکلی انجام می‌شود. روش درمان با توجه به علت ایجاد شدن قوس کمر و سال‌های باقیمانده از رشد استخوانی کودک انتخاب می‌شود. روش‌های درمان لوردوز به شرح زیر است:

• تحت نظر گرفتن و معاینه مکرر: کودک باید تحت نظر پزشک باشد تا پزشک انحنای ستون فقرات را در دوران رشد کنترل کند.
• ورزش: اگر لوردوز پی‌آمد حالت اندامی نامناسب باشد، ورزش‌های ساده می‌تواند به اصلاح آن کمک کند.
• درمان بیماری‌های دیگر: قوس کمر گاهی نتیجه ابتلا به بیماری‌های دیگری مانند اختلال مفصل ران است. درمان عارضه اصلی به رفع گودی کمر کمک می‌کند.
• جراحی: درمان گودی کمر به ندرت به جراحی نیاز پیدا می‌کند.

سوالات متداول 

عوارض گودی کمر در کودکان و بزرگسالان چیست؟ 

درد کمر و ناحیه ستون فقرات یکی از عوارض شایع و قابل توجه گودی یا قوس کمر در کودکان و بزرگسالان است. فشار ناشی از گودی کمر می‌تواند منجر به درد در این ناحیه شود و ممکن است باعث محدودیت در فعالیت‌های روزانه فرد گردد. این عارضه هم در بزرگسالان و هم در کودکان قابل مشاهده است.

علل گودی کمر در بزرگسالان چیست؟ 

چنانچه قوس کمر مادرزادی نباشد، عامل‌های دیگری باعث این بدشکلی شده است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دمر خوابیدن: اثر دمر خوابیدن به سفتی یا نرمی تشکتان بستگی دارد؛ اما وقتی دمر می‌خوابید، سرتان را روی می‌گذارید و بالش را با بازوهایتان بغل می‌کنید، احتمالاً فشاری رو به جلو را به مفصل‌های ران وارد می‌کنید و گودی کمرتان تشدید می‌شود. پس بهتر است سعی کنید به پشت بخوابید.
• نشستن نامناسب: اگر به شکلی می‌نشینید که باسن زیر بدن قرار می‌گیرد و جلوی لگن بالا می‌آید، در واقع بافت‌ها را مجبور می‌کنید که به این وضعیت عادت کنند و در این شکل نامناسب باقی بمانند.

• ایستادن مداوم در وضعیت نامناسب: دقت کنید که همواره در وضعیت صحیح ایستاده باشید. استخوان مفصل ران باید در راستای استخوان مچ پا قرار بگیرد. ایستادن در وضعیت نامناسب گودی کمر را بیشتر خواهد کرد.
• وارد شدن کشش بیش از اندازه به فلکسورهای مفصل ران: وقتی کمر گودی بیش از اندازه دارد، مفصل‌های ران در حالت کشیده قرار دارند، بنابراین اگر کشش بیشتری را به آنها اعمال کنید، این کشش مضاعف فقط باعث ضعیف‌تر شدن آنها می‌شود.
• ضعیف بودن عضلات: برخی بیمارانی که گودی کمرشان در حال تشدید شدن است، سال‌ها است که ورزش نکرده‌اند. یادگیری عادت‌های سالم‌تر و شروع ورزش درمانی برای تقویت عضلات ضعیف کمک می‌کند تا حالت اندامی بهتر شود.

تمرین‌های اصلاحی لوردوز برای بزرگسالان

عضلات سرینی 

اگر عضلات سرینی ضعیف باشد، نمی‌تواند جلوی مفاصل ران را باز نگه دارد. هرچه عضلات سرینی قوی‌تر باشد، بهتر می‌تواند لگن را عقب بکشد و در موقعیت خنثی نگه دارد. در نتیجه مهره‌های کمری پایدار می‌شود.

فلکسورهای مفصل ران

عضلات فلکسور مفصل ران در حالت ایده‌آل باید قوی و منعطف باشد؛ اما این عضلات به دلیل گودی کمر کوتاه و ضعیف می‌شود. حرکات کششی استاتیک عضلات فلکسور مفصل ران از جمله حرکات ایده‌آل به شمار می‌رود، اما حرکاتی مانند قیچی و حرکت دیپ پنجه نیز که باعث خمش فلکسور مفصل ران و کشش آن‌ها تحت تحمل وزن می‌شود، برای تقویت آن‌ها مفید است.

عضلات مورب و راست شکم

عضلات مورب و راست شکم دنده‌ها و مفصل‌های ران را به یکدیگر نزدیکتر می‌کنند و به این ترتیب در نتیجه عقب کشیده شدن لگن و قرار گرفتن آن زیر بدن و رفع کشش روی مهره‌های کمری، گودی کمر کمی صاف می‌شود. به علاوه عضلات شکم قوی بهتر از ستون فقرات حمایت می‌کند و فشار روی عضلات کمر را کاهش می‌دهد.

عضلات اکستنسور کمر

عضلات اکستنسور کمر در امتداد دو طرف مهره‌های کمری قرار دارند. وقتی این عضلات کوتاه می‌شوند، گودی کمر بیشتر می‌شود. ازآنجایی که این عضلات در نتیجه لوردوز منقبض و خشک می‌شود، بهتر است نرمش‌هایی را که باعث تشدید بدشکلی می‌شود، انجام ندهید و در عوض حرکات خمشی و کششی را امتحان کنید.