اسکولیوز مادرزادی (چرخش و کجی ستون فقرات نوزاد)؛ علائم و درمان بدون جراحی

اسکولیوز مادرزادی نوعی بدشکلی ستون فقرات است که در آن وجود یک نقص مادرزادی باعث انحراف طرفی ستون فقرات می‌شود. همچنین ممکن است ستون فقرات پیچ خورده یا بچرخد، که این باعث کشیده شدن دنده‌ها به یک طرف و ایجاد یک قوس چند بعدی می‌شود.

حقایق و آمارهای مربوط به اسکولیوز مادرزادی

از هر 10000 نوزاد یکی به اسکولیوز مادرزادی مبتلا می‌شود که این بسیار کمتر از اسکولیوز ناشناخته است که معمولاً در نوجوانان مشاهده می‌شود. گاهی اوقات اسکولیوز مادرزادی با ناهنجاری‌های صفحه ساجیتال مانند گوژپشتی، قوس کمر  و افتادگی شانه‌ها مرتبط است.

علل اسکولیوز مادرزادی

در اسکولیوز مادرزادی، در طول رشد نوزاد در رحم، موارد زیر رخ می‌دهد:

• استخوان‌های (مهره‌های) ستون فقرات به صورت طبیعی شکل نمی‌گیرند.
• ستون فقرات ممکن است یک یا چند استخوان کم داشته باشد.
• استخوان‌ها به صورت ناقص رشد می‌کنند.
• استخوان‌ها به اندازه‌ای که باید از یکدیگر جدا نیستند.

علاوه بر قوس‌های اسکولیوز، ممکن است در ستون فقرات کودک (در بالاتر یا پایین‌تر از ناحیه درگیر) قوس‌هایی نیز در جهت مخالف ایجاد شود تا با جبران قوس‌های اسکولیوز، صافی ستون فقرات حفظ شود.

نشانه‌ها و علائم

مطابق نظر متخصصان ما در مرکز جامع توانبخشی امید اسکولیوز معمولاً دردناک نیست، بنابراین اگر خمیدگی در زمان تولد تشخیص داده نشود، عارضه تا زمان بلوغ که نشانه‌های آن آشکار می‌شوند تشخیص داده نخواهد شد. تشخیص زود هنگام نقش بسیار مهمی در کسب بهترین نتایج از درمان دارد.

علائم اسکولیوز مادرزادی عبارتند از:

کجی و نابرابری شانه‌ها، طوری که بیرون‌زدگی تیغه یک شانه از شانه دیگر بیشتر است. چرخش گردن که باعث می‌شود سر به یک طرف کج شود.

• بیرون‌زدگی یک طرف دنده‌ها
• نابرابری دو طرف خط کمربندی
• بالاتر بودن یک طرف باسن از طرف دیگر
• کج شدن کل بدن به یک طرف
• در موارد نادر، مشکل از نخاع یا اعصاب نخاعی است که این باعث ضعف، بی‌حسی یا عدم هماهنگی اندام‌ها می‌شود.

آزمایش‌ها و تشخیص

اصطلاح “اسکولیوز مادرزادی” ممکن است کمی گمراه‌کننده باشد، زیرا به نظر می‌رسد که تمامی بیماران از زمان تولد با یک خمیدگی در ستون فقرات متولد می‌شوند. در حقیقت، این بیان تنها نشان‌دهنده وجود بعضی اختلالات استخوانی در زمان تولد است و اسکولیوز در ادامه زمان ایجاد می‌شود.

فیزیوتراپ برای تشخیص اسکولیوز مادرزادی تاریخچه کامل پزشکی و سوابق خانوادگی کودک را کسب کرده، او را معاینه کرده و از تست‌های تشخیصی زیر استفاده می‌کند:

• اسکن سه‌بعدی یک فن‌آوری تصویربرداری سه‌بعدی است که مدل‌های سه‌بعدی خلق می‌کند. برخلاف سی‌تی‌اسکن، کودک در زمان تهیه تصاویر سه‌بعدی در حالت نشسته یا ایستاده قرار دارد، زیرا قرار گرفتن بیمار در این حالت باعث قرار گرفتن وزن بروی ستون فقرات و در نتیجه بهبود تشخیص می‌شود. همچنین این تکنیک از سایر روش‌های تصویربرداری ایمن‌تر است زیرا در آن از اشعه استفاده نمی‌شود.
• عکس‌های رادیولوژی یک ابزار تشخیصی اولیه برای اسکولیوز هستند که ناهنجاری استخوان‌های ستون فقرات و درجه انحنای ستون فقرات را به‌طور دقیق نشان می‌دهند.
• از ام‌آرآی نیز برای تشخیص مشکلات درون استخوان‌های بیماران مبتلا به اسکولیوز مادرزادی استفاده می‌شود. در این تکنیک از ترکیبی از آهن‌رباهای بزرگ، فرکانس‌های رادیویی و یک رایانه جهت تولید تصاویر دقیق از اندام‌ها و ساختارهای درون بدن استفاده می‌شود.

گاهی کودکان مبتلا به اسکولیوز مادرزادی مشکلات دیگری نیز دارند، مانند مشکلات معده‌ای، کلیوی، قلبی، عصبی یا مثانه‌ای. زیرا هنگامی که ستون فقرات در رحم در حال شکل‌گیری است رشد اندام‌های دیگری نیز با مشکل مواجه می‌شود.

بنابراین، گاهی اوقات اندام‌های داخلی کودک نیز تحت تست اولتراسوند قرار می‌گیرند تا هرگونه ناهنجاری موجود در آن‌ها تشخیص داده شود.

درمان

استفاده از بریس: متداول‌ترین درمان غیرجراحی

عموماً برای قوس‌های کمتر از 25 درجه پایش مداوم توسط یک متخصص کودکان توصیه می‌شود. اگر اطلاعات ثبت شده توسط متخصص نشان دهند که قوس ستون فقرات کودک در حال بدتر شدن است، استفاده از بریس ستون فقرات توصیه می‌شود. استفاده از بریس فشار وارده بر پایین کمر کودک را کاهش داده و به صاف شدن ستون فقرات او کمک می‌کند. در اینجا هدف نهایی درمان، جلوگیری از بدتر شدن قوس است.

در مرکز جامع توانبخشی امید، درمان برای کودکان دارای قوس‌های بین 25 تا 40 درجه به شرایط این کودکان بستگی دارد. برای قوس‌های 40 درجه یا بالاتر، تقریباً در تمام موارد، جراحی ستون فقرات اجتناب‌ناپذیر است. به همین دلیل است که متخصصان ما همیشه والدین را تشویق می‌کنند تا کودکان مشکوک به هر گونه بدشکلی را برای تشخیص زودهنگام نزد یک متخصص برده و در شرایط عادی نیز دست کم سالی یک بار برای چکاپ کودک به متخصص مراجعه کنند.

ورزش‌ها و مراقبت‌های تکمیلی

بعد از درمان (جراحی یا غیرجراحی) نیز تیم درمانی ما در مرکز جامع توانبخشی امید همچنان مراقبت‌های کودک شما را پیگیری می‌کنند.

در مواردی که از بریس استفاده می‌شود، کودک هر شش ماه یک بار توسط اسکن سه‌بعدی ارزیابی می‌شود، البته تا زمانی که کودک به یک وضعیت پایدار برسد.‌ که این معمولاً بعد از رسیدن کودک به بلوغ اسکلتی رخ می‌دهد.

پس از بهبود وضعیت ستون فقرات، توصیه می‌شود که کودک به طور سالانه یک بار برای بررسی و مراجعه به فیزیوتراپیست مراجعه کند. در مرکز ما، ما به شما و خانواده‌تان خدمات و پشتیبانی مداوم ارائه می‌دهیم. تیم ما متعهد است که با شما همکاری کند و بهترین و جامع‌ترین مراقبت‌های ممکن را برای کودکتان فراهم کند، با استفاده از آخرین دستاوردها و تخصص‌های موجود.

همچنین، کودک شما باید ورزش‌های خاصی را انجام دهد که به حفظ وضعیت صحیح قرارگیری بدن او و تقویت دست‌ها و بالاتنه‌اش کمک می‌کند تا بهترین نتایج را بدست آورد. تصاویر زیر برخی از این ورزش‌ها را نشان می‌دهند. با این حال، لازم به یادآوری است که این مثال‌ها تنها جهت اطلاع بوده و نباید بدون کمک یک فیزیوتراپ انجام شوند.

با این حال، احتیاط لازم است که همواره در حین انجام ورزش‌ها، کودک تحت نظر و هدایت یک فیزیوتراپ قرار بگیرد تا از صحیح انجام آن‌ها و جلوگیری از هرگونه آسیب ناخواسته مطمئن شویم.

چشم‌انداز

با تشخیص و درمان زودهنگام اسکولیوز مادرزادی، می‌توان به نتایج چشمگیری رسید. کودکان درمان شده می‌توانند به یک سطح عملکرد نرمال یا نزدیک به نرمال دست یافته و زندگی شاد و پرباری داشته باشند.