صدادادن مفاصل یک اتفاق کاملا عادی است و مطمئنا شما آن را تجربه‌کرده‌اید. وقتی مچ پایایتان را حرکت می‌دهید و صدایی ضعیفی می‌شنوید، یا دستتان را به هم فشار می‌دهید و از آن لذت‌می‌برید چون انگشتانتان پشت سرهم صدا‌می‌دهند. در بیشتر موارد صدادادن مفاصل مشکلی ایجاد نمی‌کند.
کریپتوس، یک صدای ترق تروق غیر طبیعی در مفاصل یا ریه‌ها است که می‌تواند ضعیف یا آنقدر بلند باشد که افراد بتوانند بشنوند؛ و اغلب با صدای ترکیدن یا خرخرکردن همراه‌است که گاهی اوقات می‌تواند آزار‌دهنده یا دردناک باشد.
ساختار مفاصل
یک مفصل از اتصال دو استخوان تشکیل‌می‌شود. برای مثال: مفصل زانو از اتصال قسمت انتهایی پایین استخوان ران (فمور) با انتهای بالایی استخوان ساق پا (درشت نی) تشکیل‌می‌شود. همچنین مفصل شانه بین قسمت انتهایی بالای استخوان بازو و حفره‌ی شانه تشکیل میشود. یک مفصل علاوه بر استخوان‌ها، ساختار‌های تشکیل‌دهنده ی دیگری هم دارد.
- غضروف مفصلی: بافتی سفید، درخشان و صاف دارد که انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند و یک مفصل را تشکیل‌می‌دهد. غضروف مفصل، بافتی سخت و در عین حال انعطاف‌پذیر دارد تا از لغزش استخوان‌ها هنگام حرکت جلوگیری‌کند. علاوه بر این به عنوان یک سطح لغزنده امکان حرکت روان مفصل را فراهم‌می‌کند و باعث کاهش اصطحکاک میشود.
- رباط‌ها: رباط یک بافت سخت است که استخوان‌ها را به هم متصل‌می‌کند و باعث ثبات و پویایی مفصل میشود.
- منیسک: نوع خاصی از غضروف است که به صورت یک لایه‌ی نرم بین مفصل زانو وجوددارد. در یک مفصل تحمل‌کننده‌ی وزن معمولی مانند زانو فشارهایی به اندازه ۸ برابر وزن بدن از آن عبور می‌کند که منیسک به عنوان یک ضربه‌گیر در برای آن فشار عمل‌می‌کند.
- ماهیچه‌ها و تاندون‌ها: از ساختار مفاصل و پایداری آن‌ها حمایت‌می‌کنند. گروه بزرگی از ماهیچه‌ها مانند عضلات چهار بند ران در جلو و عضلات عقب ران به حرکت طبیعی مفاصل زانو کمکمیکنند.
- کپوسل مفصلی و مایع سینوویال: کپسول مفصلی باعث بسته‌شدن مفصل حاوی مایع سینوویال میشود. مایعی رقیق، چسبنده و شفاف است که لغزندگی مفاصل و همچنین قوای غضروف را فراهم‌می‌کند.
صدادادن زانو
ممکن‌است گاهی شما هنگام خم‌شدن، صاف‌کردن زانوها و هنگام راه رفتن یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها، صدای صدای ضربه، ترق تروق یا خرخرکردن را بشنوید.
دلایل کریپتوس زانو
کریپوس به دلایل مختلفی اتفاق‌می‌افتد که در این‌جا به برخی از آن‌ها اشاره‌می‌کنیم:
حباب‌های هوا
با گذشت زمان، ممکن‌است در اطراف مفصل، هوا جمع شود و در مایع سینوویال، حباب‌های ریزی تشکیل‌دهد. وقتی که زانویتان را خم می‌کنید، بعضی از حباب‌ها می‌ترکند. این اتفاق کاملا طبیعی و بدون درد است که هر از گاهی برای همه اتفاق‌می‌افتد.
رباط‌ها
رباط‌ها و تاندون‌های اطراف زانو ممکن‌است با عبور از روی یک توده‌ی کوچک استخوانی، کمی کشیده‌شوند و هنگای که به سر جای خود باز‌می‌گردند، احتمالا شما صدای مختصری را بشنوید.
ناپایداری کشکک زانو
بدن افراد کمی متفاوت است. بافت‌ها و اجزای مختلفی که زانو را تشکیل‌می‌دهند، از بدو تولد باید به دلیل سن، آسیب یا اتفاقات زندگی در افراد مختلف یکسان نیستند.
به عنوان مثال، ممکن‌است زانوهای شما بیشتر از زانوهای شخص دیگری خم‌شود، یا شاید کشکک زانوهای شما آزادانه‌تر حرکت‌کنند.
به دلیل همین تفاوت‌ها ممکن‌است زانوهای یک نفر بیشتر از شخص دیگری صدا بدهد.
مصدومیت‌ها
کریپتوس یا صدای خرخر زانو ممکن است ناشی از آسیب یا تغییر در قسمت‌های مختلف زانو باشد. برخی از علل احتمالی شامل موارد زیر است:
- پارگی منیسک: در افرادی که ورزش می‌کنند، پارگی منیسک نسبتاً شایع است. در صورتی که منیسک زانو پاره شود، ممکن است کریپتوس زانو به وجود آید.
- کندرومالاسی کشکک زانو: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که غضروف زیرسطحی کشکک زانو آسیب می‌بیند. ممکن است در پشت کشکک زانو دردی مبهم احساس شود که معمولاً ناشی از آسیب یا استفاده بیش از حد است.
- سندروم پاتلوفمورال: این وضعیت در زمانی رخ می‌دهد که فشار زیادی به کشکک زانو وارد میشود. این اتفاق قبل از وقوع آسیب در سطح مفصل کشکک رخ می‌دهد و ممکن است به کندرومالاسی کشکک منجر شود. در این وضعیت، هنگام حرکت زانو ممکن است صدای خرخر تیز و دردناکی شنیده شود.
در هر صورت، در صورت بروز کریپتوس مزمن یا همراه با علائم درد شدید، تورم یا قفل شدن زانو، توصیه میشود به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق را تشخیص داده و درمان مناسب را تعیین کند.
التهاب مفاصل
آرتروز ممکن‌است در هرسنی اتفاق‌بیفتد، اما معمولا دز سن ۵۰ سالگی شروع میشود. التهاب مفاصل با عنوان فرسودگی یا پارگی مفاصل هم شناخته‌می‌شود. معمولا مفاصلی که بیشتر از همه استفاده‌می‌شوند و همچنین مفاصلی که وزن را تحمل‌می‌کنند مانند زانوها، دچار آرتروز میشوند. در بیماری آرتروز تنش‌های مکانیکی و بیوشیمیایی به همراه هم و به مرور زمان، باعث فرسایش غضروف محافظ مفصل می شوند. این اتفاق منجر به التهاب و درد میشود و ممکن‌است مفصل ترک خورده و خراشیده‌شود. کریپتوس درناک، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی آرتروز باشد.
جراحی
گاهی بعد از جراحی، مفاصل پرصدا‌تر میشوند. این مسئله می‌تواند به دلیل تغییرات جزئی که در طول مراحل جراحی یا به خاطر تعویض مفصل و یا ویژگی‌های خود مفصل جدید باشد.
اغلب اوقات این صدا‌هاقبل از جراحی هم وجود‌داشته، اما ممکن‌است بعد از جراحی افراد، بیشتر به این مسئله توجه کنند چون بعد از عمل به شدت مراقب هستند.
کریپتوس شانه
شکل مفصل شانه‌ی شما مانند توپ و حفره است. استخوان بازو در قسمت زیرین و داخل کتف یا تیغه‌ی شانه قرار‌می‌گیرد و چهار عضله به نام روتاتورکاف آن‌ها را به هم متصل‌می‌کنند. ساختار متشکل از غضروف لاتروم، به عنوان یک گوی نرم در داخل تیغه ی شانه و ظیفه نگه‌داشتن بازو را در جای خود به عهده‌دارد. نحوه‌ی اتصال مفصل شانه به شکلی است که بیشترین تحرک را در بازو ممکن‌می سازد. درست همان ساختاری که باعث همه ی این حرکت‌ها می شود می‌تواند این مفاصل را در مقایسه با دیگر مفاصل آسیب‌پذیرتر کند.
دلایل صدادادن شانه
در این قسمت به برخی از دلال رایج صدادادن شانه می‌پردازیم:
بورسیت اکاپولوتوراسیک
کیسه‌های پر از مایع به نام بورسا از مفاصل شما محافظت‌می‌کنند؛ و به سطح مفصل و حفره کمکمیکنند تا حرکت هماهنگی داشته‌باشند. وقتی که بورسا ملتهب میشود، ممکن‌است هنگام حرکت دادن دست در جهت‌های مختلف درد و داغی ملایمی را احساس کنید، یا صدای‌های ناگهانی بشنوید. این وضعیت با عنوان سندروم کتف صدا‌دهنده هم شناخته‌می شود.
بد جوش خوردن شکستگی کتف یا دنده‌ها
شکستگی شانه ممکن‌است به دلیل تصادف، ورزش های دارای برخورد‌های بدنی یا زمین خوردن و غیره اتفاق بیافتد. بعد از چند وقت ممکن‌است درد ناشی از آسیب از بین برود، اما صداهای ترق تروق و ناگهانی به عنوان یک عارضه‌ی جانبی دائمی باقی‌بماند. حتی اگر شکستی در حد یک تار مو به درستی بهبود نیابد، می‌تواند باعث ایجاد صدای ترکیدن در شانه شود. بعد از جوش‌خوردن شکستگی‌ها ممکن‌است در امتداد تیغه‌ی شانه یا دنده‌های شما برجستگی‌هایی ایجادشود. این برجستگی‌ها بیشتر باعث گیرکردن یا ساییدگی ماهیچه‌ها میشوند و گاهی اوقات صدای بلندی ایجاد می‌کنند.
اگر آسیب‌های شانه به درستی درمان‌شود، سیستم‌پیچیده‌ی تاندون‌ها و عضلاتی که مفاصل شما را کنار هم نگه‌می‌دارند، دچار مشکل می شوند. گاهی اوقات اگر آسیب‌های شانه به درستی بهبود‌نیابند باعث وضعیتی به نام شانه‌ی یخ زده میشوند که دامنه‌ی حرکتی شمار را محدود می کند.
پارگی لابرال
ساختاری به نام لابروم که از غضروف تشکیل شده، ممکن‌است به دلیل استفاده‌ی بیش از حد، افزایش سن یا آسیب‌دیده‌گی پاره‌شود. پارگی لابرال اغلب بسیار درناک است. هنگامی که به هر دلیلی سعی می‌کنید از شانه‌ی خود استفاده‌کنید، این پارگی‌ها باعث ایجاد صدا میشوند. پارگی لابرال به جای درد یا صدای گاه به گاه، تقریبا با هر فعالیتی باعث درد و ناراحتی میشود.
استئوکندرم
رشد یک تومور خوش خیمی به نام استئوکندروما درقسمت شانه، کتف یا قفسه‌ی سینه ممکن‌است در مواقعی که شانه خود را بالا می آورید باعث ترک خوردن شانه شود. این نوع تومورها از شایع‌ترین توده‌های استخوانی خوش خیم هستند. گاهی افراد علاوه‌بر این تومورها علائم دیگری ندارند.
کاویتاسیون
گاهی اوقات ورزش‌کردن یا بالابردن سریع شانه‌ها می‌تواند هوای مفاصل را ازاد کند، مانند اتفاقی که با شکستن بند انگشتان رخ‌می دهد. در چنین مواردی صدای شانه شما به دلیل بیماری یا درد زمینه‌ای نیست.
آرتروز
با بالا رفتن سن، غضروف اسفنجی که مانع از ساییدگی استخوان‌ها به یکدیگر است، دچار فرسودگی می شود. در نتیجه صدای شکستگی یا ترک‌خوردن در شانه می‌تواند به دلیل برخورد استخوان‌ها با یکدیگر باشد.
تشخیص بیماری
اگر دچار بیماری باشید، روند تشخیص بیماری با توجه به محلی که صدا می‌دهد، شدت بیماری و علائم آن می‌تواند متفاوت باشد.
در برخی موارد، صدای مفاصل می‌تواند بیشتر آزاردهنده‌باشد تا مشکل ساز و به همین دلیل نیاز به بررسی و درمان ندارد. اگر فرد دچار درد، التهاب یا محدودیت حرکتی باشد، پزشک می‌تواند آزمایشاتی را برای مشخص شدن علت دقیق مشکل تجویز کند. این آزمایشات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش‌های تصویر برداری مانند اولتراسوند، اشعه ایکس یا توموگرافی کامپیوتری (CT) برای تشخیص آسیب استخوان یا مفصل و یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای تشخیص آسیب بافت نرم.
- آزمایش خون برای بررسی عفونت یا التهاب.
- آزمایش آنتی بادی برای تایید اختلالات خود ایمنی مانند روماتیسم مفصلی.
- آرتروسنتز که در آن مایع داخل فضای مفصل را به وسیله‌ی یک سوزن خارج می‌کند تا در آزمایشگاه بررسی‌کنند.
درمان
در روش‌های درمانی، برای کاهش درد و التهاب خفیف یا متوسط می‌توان از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) استفاده‌کرد. در موارد شدید ممکن‌است از اسپلنت یا تزریق استروئید در داخل مفصل برای کاهش بیشتر التهاب استفاده‌کرد. بیشتر اوقات باکتری‌ها باعث عفونت مفاصل میشوند که برای درمان باید یک دوره‌ی کوتاه از آنتی‌بیوتیک استفاده‌شود. گاهی اوقات باید از داروهای که باعث تقویت سیستم ایمنی در برابر بیماری‌های خود‌ایمنی التهابی می شوند، استفاده‌کرد. آسیب‌های شدید (مانند پارگی تاندون‌ها، رباط‌ها یا غضروف‌ها) ممکن‌است نیاز به جراحی داشته‌باشند که معمولا به روش آرتروسکوپی انجام‌می شود. اگر تحرک یا کیفیت زندگی شما به طور قابل توجهی مختل شده‌باشد، ممکن‌است به جراحی تعویض مفصل همراه با توان‌بخشی و فیزیوتراپی طولانی مدت نیاز‌باشد.
سوالات متداول
آیا کمبود ویتامین D می‌تواند باعث ترک‌خوردن مفاصل شود؟
ترک‌خوردن مفاصل دلایل مختلفی مانند: کمبود ویتامین D، کمبود کلیسم و یا گاهی کمبود آب دارد.
چه ویتامینی برای کاهش صدای مفاصل خوب است؟
گلوکزامین، کندرویتین، امگا ۳ و چای سبز می‌توانند به کاهش صدای مفاصل کمک‌کنند.
چرا مچ پاهایم مدام صدا می‌دهند؟
صدادادن مچ پا معمولا به دلیل لغزش تاندون روی استخوان است؛ بنابراین چرخاندن پا باعث ایجاد این صداها میشود.
چرا صدای ترق تروق مفاصل من با درد همراه است؟
وقتی صدای ترق تروق مفاصل با درد همراه باشد به طورکلی نشان‌دهنده‌ی برخی مشکلات مکانیکی یا وجود بیماری‌هایی مانند پارگی یا فرسودگی غضروف است.
آیا صدای ترق تروق مفاصل باعث آرتروز می شود؟
خیر، صدای مفاصل باعث آرتروز نمی‌شود، اما اگر صداها همراه با درد باشند ممکن‌است از علائم آرتروز باشد.
